ધીમી થાપણવૃધ્ધિથી બેંકોના માર્જિન જોખમમાં હોવાની ચેતવણી

એશિયાના સૌથી ધનાઢ્ય બેન્કર, ઉદય કોટકે, વધતી જતી થાપણની તંગી અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી છે, અને ચેતવણી આપી છે કે તે બેંકો માટે એક મહત્વપૂર્ણ પડકાર બની રહી છે જે સામૂહિક રીતે માર્જિન ધોવાણના અત્યંત વિશ્વસનીય જોખમનો સામનો કરી રહી છે. ઓછી કિંમતની છૂટક થાપણોની વૃદ્ધિ ધીમી હોવાથી, બેંકો મોંઘી જથ્થાબંધ થાપણોનો આશરો લઈ રહી છે અને નકારાત્મક માર્જિન પર ધિરાણ આપી રહી છે, તેમણે ચેતવણી આપી હતી.

કોટકે માઇક્રોબ્લોગિંગ પ્લેટફોર્મ એકસ (અગાઉ ટ્વિટર) પર એક પોસ્ટમાં જણાવ્યું હતું કે, જો ડિપોઝિટની અછત ચાલુ રહેશે, તો તે બેંકિંગ બિઝનેસ મોડલને જોખમમાં મૂકશે.

કોટક મહિન્દ્રા બેંકના સ્થાપક, કોટકે સમજાવ્યું હતું કે અગ્રણી બેંકો હાલમાં 8% વ્યાજ દરે જથ્થાબંધ થાપણો સ્વીકારે છે, જે 9% થી વધુ સીમાંત થાપણ ખર્ચ તરફ દોરી જાય છે. તેમણે હાઈલાઈટ કર્યું કે બલ્ક ડિપોઝિટ પર 8% સુધી વધારાના ખર્ચ છે, રોકડ અનામત ગુણોત્તર (ઈછછ) જેવા ખર્ચ - ડિપોઝિટનો એક ભાગ કે જેમાં વ્યાજ મળતું નથી પરંતુ તેને રેગ્યુલેટર પાસે પાર્ક કરવું પડે છે - અને વૈધાનિક લિક્વિડિટી રેશિયો (જકછ), ડિપોઝિટ ઈન્સ્યોરન્સ અને પ્રાથમિકતા ક્ષેત્રના લક્ષ્યાંકો પાર કરવા પડે છે. કોટકે ધ્યાન દોર્યું કે બેંકો 8.5% ના ફ્લોટિંગ દરે હોમ લોન ઓફર કરે છે, જ્યારે 9% ના દરે ઋણ લે છે, પરિણામે 0.5% ની નકારાત્મક સ્પ્રેડ થાય છે.તેમણે એ વાત પર પણ ભાર મૂક્યો હતો કે સમગ્ર બેન્કિંગ સિસ્ટમમાં રિટેલ ડિપોઝિટ ધીમે ધીમે વિસ્તરી રહી છે અને રેપો રેટમાં વધુ ઘટાડો થવાની ધારણા હોવાથી ખર્ચ અને ધિરાણના દરો બંનેનું સંચાલન કરવાનો પડકાર યથાવત રહેવાની શક્યતા છે.મોટા ભાગના અર્થ શાસ્ત્રીઓએ એપ્રિલમાં પોલિસી રેટમાં 25-બેઝિસ પોઈન્ટ કટની આગાહી કરી છે. જે ફેબ્રુઆરીમાં છઇઈંએ પોલિસી રેટને સમાન ક્વોન્ટમથી ઘટાડીને 6.25% કર્યા પછીનો બીજો ઘટાડો હશે.

ધિરાણ સામે થાપણવૃધ્ધિની ગતિ ધીમી
ઉચ્ચ ગાળાના થાપણ દરો હોવા છતાં, વધુ કડક પ્રવાહિતાને કારણે ધિરાણ વૃદ્ધિની સરખામણીમાં થાપણ વૃદ્ધિ ધીમી પડી છે. 7 માર્ચ સુધીમાં થાપણો વાર્ષિક ધોરણે 10.2% વધીને રૂૂ. 225.1 લાખ કરોડ થઈ છે. 2024-25 માટે, બેન્કો મુદતની થાપણો પર ઊંચા દરો ઓફર કરીને તેમની જવાબદારી ફ્રેન્ચાઈઝીને વધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહી છે. ઉદ્યોગના અંદાજ મુજબ, જથ્થાબંધ થાપણોનું પ્રમાણ રૂૂ. 225 લાખ કરોડના કુલ થાપણ આધારના 10-20% જેટલું હતું. ગુરુવારે આરબીઆઈ દ્વારા જાહેર કરાયેલા ડેટા અનુસાર, તાજી થાપણો માટે ભારિત સરેરાશ સ્થાનિક ટર્મ ડિપોઝિટ દર જાન્યુઆરીમાં 6.56%થી ઘટીને ફેબ્રુઆરીમાં 6.48% થઈ ગયો. જો કે, બાકી થાપણો માટેનો દર 7.02% પર યથાવત રહ્યો હતો. તે જ સમયે, તાજી રૂૂપિયાની લોન પર વેઇટેડ એવરેજ લેન્ડિંગ રેટ ફેબ્રુઆરીમાં વધીને 9.40% થયો હતો જે પાછલા મહિનાના 9.32% હતો, જે ફેબ્રુઆરીમાં ફંડ-આધારિત ધિરાણ દર 31ના માર્જિનલ કોસ્ટમાં 5-બેસિસ-પોઇન્ટના વધારાને કારણે હતો.