સરકાર પાસે ઘઉંનો સ્ટોક 16 વર્ષના તળીયે
- છેલ્લા બે વર્ષમાં ઓછી ખરીદી અને ખુલ્લા બજારમાં આક્રમક વેચાણથી માત્ર 7.46 મિલિયન ટન જથ્થો બચ્યો
આ નાણાકીય વર્ષમાં ફૂડ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા દ્વારા છેલ્લા બે વર્ષથી ઓછી ખરીદી અને ખુલ્લા બજારમાં અનાજના આક્રમક વેચાણને કારણે કેન્દ્રીય પૂલમાં ઘઉંનો સ્ટોક ઘટીને 7.73 મિલિયન ટનની 16 વર્ષની નીચી સપાટીએ પહોંચ્યો હતો.સૂત્રોએ જણાવ્યું કે 1 એપ્રિલ માટે સ્ટોક 7.46 એમટીના બફરની નજીક હોવાની સંભાવના છે. છેલ્લી વખત ઘઉંનો સ્ટોક 2008માં વર્તમાન સ્તરથી નીચે હતો. તે પછી તે વર્ષે એપ્રિલમાં તે ઘટીને 5.8 એમટી થઈ ગયો હતો.
2021-22 સીઝન (એપ્રિલ-જૂન)માં 43.3 એમટીની વિક્રમી પ્રાપ્તિ હાંસલ કર્યા પછી, સરકારી એજન્સીઓ દ્વારા લઘુત્તમ ટેકાના ભાવ (એમએસપી) કામગીરી હેઠળની ખરીદી 2022-23 સીઝનમાં ઘટીને 18.8 એમટીની રેકોર્ડ નીચી સપાટીએ પહોંચી ગઈ હતી. જો કે, રવી માર્કેટિંગ સિઝનમાં 2023-24માં તે લગભગ 40% વધીને 26.2 ખઝ થઈ ગયું.એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, ઓછું ઉત્પાદન અને મજબૂત સ્થાનિક માંગથી ઘઉંના ભાવ ઘણા વધ્યા છે. એમએસપીથી ઉપરના ભાવને આગળ ધકેલ્યા છે, જેથી છેલ્લા બે સિઝનમાં સરકારી એજન્સીઓ દ્વારા એમએસપી કામગીરી હેઠળ ખરીદીમાં ઘટાડો થયો.આ મહિનાની શરૂૂઆતમાં, સરકારે છૂટક કિંમતો ઘટાડવાના હેતુથી જથ્થાબંધ ખરીદદારોને 9.4 મેટ્રિક ટનના રેકોર્ડ વેચાણ સાથે સાપ્તાહિક ઈ-ઓક્શન દ્વારા ગયા વર્ષે જૂનથી ઘઉંના ખુલ્લા બજારમાં વેચાણ બંધ કરી દીધું હતું.
દરમિયાન, 2024-25ની રવિ માર્કેટિંગ સિઝન (એપ્રિલ-જૂન) માટે એજન્સીઓ દ્વારા તમારી સરકારની ઘઉંની ખરીદીની ઝુંબેશ રાજસ્થાન અને મધ્ય પ્રદેશમાં વહેલી શરૂૂ થઈ ગઈ છે. આ બંને રાજ્યોમાં ખેડૂતો પાસેથી અત્યાર સુધીમાં 24,338 ટન ઘઉંની ખરીદી કરવામાં આવી છે.જોકે આગામી માર્કેટિંગ સિઝન માટે ઘઉંની ખરીદી સામાન્ય રીતે 1 એપ્રિલથી શરૂૂ થાય છે, આ વર્ષે સરકારે રાજ્યોને ઘઉંની ખજઙત કામગીરી વહેલા કરવા વિનંતી કરી હતી. સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે એજન્સીઓ 2024-25ની સિઝનમાં ખેડૂતો પાસેથી આશરે 30 - 32 મેટ્રિક ટન ઘઉંની ખરીદી કરે તેવી શક્યતા છે.
મધ્યપ્રદેશ, પંજાબ પછી કેન્દ્રીય ઘઉંના સ્ટોકમાં બીજા નંબરનું સૌથી મોટું યોગદાન આપનાર, 2024-25ની રવિ માર્કેટિંગ સિઝનમાં 8.2 એમટી અનાજ મેળવવાનું લક્ષ્ય ધરાવે છે. મધ્યપ્રદેશ અને રાજસ્થાને સિઝન માટે રૂૂ. 2275/ક્વિન્ટલના એમએસપી પર રૂૂ. 125/ક્વિન્ટલનું બોનસ જાહેર કર્યું છે.પંજાબ અને હરિયાણા 1 એપ્રિલથી એમએસપી ખરીદી કામગીરી શરૂૂ કરશે. પંજાબ સેન્ટ્રલ પૂલ સ્ટોકમાં 13 મેટ્રિક ટન ઘઉંનું યોગદાન આપે તેવી શક્યતા છે જ્યારે હરિયાણામાં 2024-25ની સિઝનમાં ખરીદી 5 મેટ્રિક ટન થવાની શક્યતા છે.ઉત્તર પ્રદેશ પહેલાથી જ ખજઙ પર ખેડૂતો પાસેથી ઘઉંની ખરીદીની જાહેરાત કરી ચૂક્યું છે. પંજાબ નવી સિઝનમાં 13 મેટ્રિક ટન ઘઉં ખરીદવાનું લક્ષ્ય ધરાવે છે. કૃષિ મંત્રાલયે 2023-24 પાક વર્ષ (જુલાઈ-જૂન) માટે ખાદ્યાન્ન ઉત્પાદનના તેના બીજા આગોતરા અંદાજમાં ઘઉંનું ઉત્પાદન 112 મેટ્રિક ટન રહેવાનો અંદાજ મૂક્યો છે.
જે અગાઉના પાક વર્ષ કરતાં નજીવો વધારે છે.
એફસીઆઇને મફત રાશન યોજના પ્રધાનમંત્રી ગરીબ કલ્યાણ અન્ન યોજના હેઠળ અનાજના વિતરણ માટે વાર્ષિક આશરે 18 એમટી ઘઉંની જરૂૂર પડે છે. એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, આવતા વર્ષે જથ્થાબંધ ખરીદદારોને ખુલ્લા બજારમાં અનાજનું વેચાણ કરવા માટે અમને પૂરતા સ્ટોકની જરૂૂર છે. એફસીઆઇ દ્વારા ખુલ્લા બજારમાં વેચાણને કારણે પુરવઠામાં સુધારો થવાને કારણે ઘઉંનો ફુગાવો જુલાઈ, 2023માં 12% થી ફેબ્રુઆરીમાં વધુ ઘટીને માત્ર 2% થયો હતો.
