સુપ્રીમનો મૂડ પારખી વલણ બદલવામાં સરકાર સ્માર્ટ

વકફ કાયદા વિરૂધ્ધની સુનાવણીમાં સરકારે જે રીતે ખાતરી આપી એવું તેણે રાજદ્રોહ અને કલમ 370ના કેસમાં પણ કર્યું હતું

વકફ કાયદા પર સુપ્રીમ કોર્ટમાં બે દિવસની સુનાવણી હાથ ધરવામાં આવી છે. સુપ્રીમ કોર્ટે આ સમય મર્યાદામાં જરૂૂરી જવાબ દાખલ કરવા માટે ભારત સરકારને સાત દિવસનો સમય આપ્યો છે. મોટી વાત એ છે કે સુનાવણી દરમિયાન કેન્દ્રએ જ સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે જ્યાં સુધી સુનાવણી પૂરી ન થાય ત્યાં સુધી વકફ એક્ટના બે મહત્વના પાસાઓ લાગુ કરવામાં આવશે નહીં. હવે મોટી વાત એ છે કે કેન્દ્રને પહેલેથી જ અંદાજ હતો કે કોર્ટ આ દિશામાં નિર્દેશ કરી શકે છે, તેથી સરકારે પોતે જ તે દિશામાં પગલાં લીધાં અને પોતાનું રક્ષણ કર્યું.

હકીકતમાં, જ્યારે 16 એપ્રિલે વકફ એક્ટ પર સુનાવણી હાથ ધરવામાં આવી હતી, ત્યારે સીજેઆઇએ સંકેત આપ્યો હતો કે તેઓ ઓછામાં ઓછા ત્રણ પાસાઓ પર થોડા સમય માટે રોક લગાવી શકે છે. પરંતુ ત્યારપછી કેન્દ્ર તરફથી હાજર રહેલા તુષાર મહેતાએ કોર્ટ પાસે વધારાનો સમય માંગ્યો અને એમ પણ કહ્યું કે કોર્ટે ઓછામાં ઓછા બે વધુ વકીલોની દલીલો સાંભળવી જોઈએ. ત્યારબાદ કોર્ટે તુષાર મહેતાના આ નિવેદનને સ્વીકાર્યું હતું.

તેમના તરફથી કહેવામાં આવ્યું હતું કે કેન્દ્રને જવાબ દાખલ કરવા માટે સમયની જરૂૂર છે. મોટી વાત એ છે કે તુષાર મહેતાએ ખુદ કેન્દ્ર વતી સ્પષ્ટ કર્યું છે કે સરકાર અત્યારે વકફ બોર્ડમાં કોઈ બિન-મુસ્લિમને સામેલ કરશે નહીં. આ પછી જ કોર્ટે કેન્દ્રને સાત દિવસનો સમય આપ્યો હતો. હવે સમજવાની વાત એ છે કે જ્યારે ખુદ સરકારે જ પોતાના સ્ટેન્ડમાં થોડો ફેરફાર કર્યો ત્યારે જે મેસેજ ગયો તે એવો નહોતો કે કોર્ટ તરફથી આંચકો લાગ્યો છે, બલ્કે સરકારે પોતે જ આ નિર્ણય લીધો છે.

આ સરકારની નીતિ છે જે પહેલા પણ જોવા મળી છે, પછી તે કલમ 370 વિશે હોય કે રાજદ્રોહના આરોપોની સુનાવણી હોય. એવું જોવામાં આવ્યું છે કે સરકાર સૌપ્રથમ કોર્ટ કઈ દિશામાં નિર્ણય આપી શકે છે
તેનું માપ કાઢે છે અને પછી તે મુજબ કોર્ટમાં પોતાનો પક્ષ રજૂ કરે છે. અત્રે એ ઉલ્લેખ કરવો જરૂૂરી છે કે 11 મે, 2022ના રોજ જ્યારે સુપ્રીમ કોર્ટમાં રાજદ્રોહની સુનાવણી થઈ ત્યારે કોર્ટ તેને ગેરબંધારણીય માનતી હતી, સરકારને પણ ખબર હતી કે તેને હટાવી શકાય છે. જો આવું થયું હોત તો વિપક્ષ સરળતાથી તેને સરકારની હાર ગણાવત.
પરંતુ પછી કેન્દ્રએ કોર્ટમાં પોતાનું સ્ટેન્ડ બદલ્યું અને કહ્યું કે તે પોતે જ રાજદ્રોહની ફરી તપાસ કરશે. જેના કારણે સરકાર શરમમાંથી થોડી બચી ગઈ હતી. એ જ રીતે, જ્યારે સપ્ટેમ્બર 2023માં કલમ 370 પર સુનાવણી થઈ હતી, ત્યારે ચર્ચા થઈ હતી કે શું સંસદ રાજ્યનો દરજ્જો છીનવી શકે છે. હવે અહીં પણ સરકારે સલામતીની ભૂમિકા ભજવતા પોતે જ કહ્યું કે તે જમ્મુ-કાશ્મીરને તેના રાજ્યનો દરજ્જો આપવા જઈ રહી છે. આવી સ્થિતિમાં કોર્ટે વધુ કહેવાની જરૂૂર નહોતી.