રેલવેનો સલામતી રેકોર્ડ ઉચ્ચ સ્તરે, અકસ્માતોમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો
બ્લેક સ્પોટ અને સંવેદનશીલ વિભાગોનુ વારંવાર પેટ્રોલીંગ અને તોડફોડના પ્રયાસો શોધવા સંકલન સાથે કામગીરી કરી સલામતીમા વધારો કરાયો
ભારતીય રેલવેમાં મુસાફરોની સલામતી અને સલામતીને ઉચ્ચ પ્રાથમિકતા આપવામાં આવે છે. કોઈપણ અસામાન્ય ઘટનાની રેલવે વહીવટીતંત્ર દ્વારા સંપૂર્ણ તપાસ કરવામાં આવે છે. જ્યાં પણ ટેકનિકલ કારણ સિવાય અન્ય કોઈ કારણ શંકાસ્પદ હોય, ત્યારે રાજ્ય પોલીસની મદદ લેવામાં આવે છે.
કેટલાક કિસ્સાઓમાં સેન્ટ્રલ બ્યુરો ઓફ ઇન્વેસ્ટિગેશન (CBI) અને નેશનલ ઇન્વેસ્ટિગેશન એજન્સી (ગઈંઅ) નું માર્ગદર્શન પણ લેવામાં આવે છે. જોકે, તપાસનું પ્રાથમિક માધ્યમ રાજ્ય પોલીસ દ્વારા છે. આ બંધારણીય વ્યવસ્થાઓ સાથે સુસંગત છે જેના હેઠળ ગુનાહિત પ્રવૃત્તિની તપાસ, કાયદો અને વ્યવસ્થા જાળવવા અને રેલવે માળખાગત સુવિધાઓ જેમ કે ટ્રેક, પુલ, ટનલ વગેરેની સુરક્ષા રાજ્ય સરકારની જવાબદારી છે. 2023 અને 2024માં નોંધાયેલા રેલવે ટ્રેક સાથે તોડફોડ/છેડછાડના તમામ બનાવોમાં, રાજ્યોની પોલીસ/GRP અને અન્ય કાયદા અમલીકરણ એજન્સીઓ દ્વારા કેસ નોંધવામાં આવ્યા છે, ત્યારબાદ તપાસ, ગુનેગારોની ધરપકડ અને તેમના પર કાર્યવાહી કરવામાં આવી છે. રાજ્ય પોલીસ/GRP સાથે વધુ સારા સંકલન માટે, આવી ઘટનાઓને રોકવા માટે સંકલિત કાર્યવાહી અને તેના પર દેખરેખ રાખવા માટે રેલવે દ્વારા નીચેના પગલાં લેવામાં આવી રહ્યા છે:- રેલવે કર્મચારીઓ, RPF, GRP અને સિવિલ પોલીસ દ્વારા સંયુક્ત રીતે ઓળખાયેલા બ્લેક સ્પોટ અને સંવેદનશીલ વિભાગોનું વારંવાર પેટ્રોલિંગ કરવામાં આવી રહ્યું છે.
ઉચ્ચ જોખમવાળા વિસ્તારો, સંવેદનશીલ વિભાગોનું પેટ્રોલિંગ કરવા અને જોખમોને અસરકારક રીતે ઘટાડવા માટે ગુપ્ત માહિતી શેર કરવા માટે ખાસ ટીમો બનાવવામાં આવી રહી છે. રેલવે ટ્રેકની નજીક પડેલી સામગ્રીને દૂર કરવા માટે નિયમિત ઝુંબેશ ચલાવવામાં આવે છે જેનો ઉપયોગ બદમાશો દ્વારા રેલવે ટ્રેક પર તે સામગ્રી મૂકીને અવરોધ માટે થઈ શકે છે.
રેલવે ટ્રેકની નજીક રહેતા લોકોને ટ્રેક પર વિદેશી સામગ્રી મૂકવા, રેલના ભાગો વગેરે દૂર કરવાના પરિણામો વિશે જાગૃત કરવામાં આવી રહ્યા છે અને તેમને તાત્કાલિક નજર રાખવા અને કોઈપણ શંકાસ્પદ પ્રવૃત્તિની જાણ કરવા વિનંતી કરવામાં આવી છે.
રેલવે રાજ્ય સ્તરની સુરક્ષા સમિતિ (SLSCR) ની બેઠકો યોજાઈ રહી છે, જે દરેક રાજ્યમાં RPF, GRP અને ગુપ્તચર એકમોના પ્રતિનિધિઓ સાથે સંબંધિત રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશના DGsP/પોલીસ કમિશનરની અધ્યક્ષતામાં રચવામાં આવી છે. રેલવે પરિસરમાં તેમજ ચાલતી ટ્રેનોમાં ગુના નિયંત્રણ, કેસોની નોંધણી, તેમની તપાસ અને કાયદો અને વ્યવસ્થા જાળવવા માટે આરપીએફ દ્વારા તમામ સ્તરે રાજ્ય પોલીસ/જીઆરપી અધિકારીઓ સાથે સક્રિય રીતે સંપર્ક કરવામાં આવે છે, જેમાં તોડફોડની ઘટનાઓ, ગુપ્ત માહિતીની આપ-લે પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવે છે. આવી ઘટનાઓને રોકવા માટે અસરકારક પગલાં લેવામાં આવી રહ્યા છે. ઉપરોક્ત ઉપરાંત, પરિસ્થિતિ અનુસાર NIA, CBI જેવી વિશેષ એજન્સીઓ પણ સામેલ છે.
કેન્દ્ર અને રાજ્ય ગુપ્તચર એજન્સીઓ ઉપરાંત, RPFના ગુપ્તચર એકમ એટલે કે સીઆઈબી અને એસઆઈબી નિયમિતપણે સંવેદનશીલ બને છે અને ગુપ્ત માહિતી એકત્રિત કરવા અને તોડફોડના પ્રયાસોને શોધવા અને અટકાવવા માટે પોલીસ અધિકારીઓ સાથે સંકલનમાં જરૂૂરી પગલાં લેવા સૂચના આપે છે.
ટ્રેન સંચાલનમાં સલામતી સુધારવા માટે, ભારતીય રેલવે દ્વારા અનેક પગલાં લેવામાં આવ્યા છે. વર્ષોથી લેવામાં આવેલા વિવિધ સલામતી પગલાંના પરિણામી, અકસ્માતોની સંખ્યામાં ભારે ઘટાડો થયો છે. નીચેના ગ્રાફમાં બતાવ્યા પ્રમાણે, પરિણામે ટ્રેન અકસ્માતો 2014-15માં 135 થી ઘટીને 2024-25માં 31 થયા છે.