ભારતમાં વ્યક્તિ દિઠ આવક 1,14,710 એ પહોંચી

આર્થિક અસમાનતા પણ ચરમસીમાએ, ઉતરાખંડ, રાજસ્થાન, પંજાબમાં સૌથી ધીમો વધારો, તેલંગણા, તમિલનાડુની આવક બમણી, સરકારી ડેટા જાહેર

નવા જાહેર કરાયેલા સરકારી ડેટા અનુસાર, છેલ્લા દાયકામાં, ઉત્તરાખંડ, પંજાબ, રાજસ્થાન અને છત્તીસગઢે ભારતમાં માથાદીઠ આવકમાં સૌથી ધીમી વૃદ્ધિ નોંધાવી છે. જયારે તમિલનાડુ-તેલંગણાની આવક બમણી થઇ ગઇ છે.

જ્યારે ભારતની એકંદર પ્રતિ વ્યક્તિ ચોખ્ખી આવક સ્થિર ભાવે 2014-15 માં ₹72,805 થી વધીને 2024-25 માં ₹1,14,710 થઈ ગઈ છે (લગભગ 57.5% નો વધારો), રાજ્ય સ્તરના આંકડા સૂચવે છે કે આ વૃદ્ધિ સમાન રીતે વહેંચાઈ નથી.

ઉત્તરાખંડમાં નાણાકીય વર્ષ 15 અને નાણાકીય વર્ષ 25 વચ્ચે તેની પ્રતિ વ્યક્તિ આવકમાં માત્ર 33.5% નો વધારો જોવા મળ્યો, જે ઉપલબ્ધ ડેટા ધરાવતા તમામ મુખ્ય રાજ્યોમાં સૌથી ઓછો છે. આ જ સમયગાળા દરમિયાન પંજાબમાં 41.3% નો વધારો થયો. રાજસ્થાન અને છત્તીસગઢ નજીકથી અનુસર્યા, અનુક્રમે 49.8% અને 52.4% ના વિકાસ દર સાથે. ભારતના બે સૌથી વધુ વસ્તી ધરાવતા રાજ્યો પશ્ચિમ બંગાળ અને મહારાષ્ટ્રમાં પણ અનુક્રમે 51.8% અને 53.6% નો પ્રમાણમાં સાધારણ વિકાસ દર નોંધાયો છે.

તેનાથી વિપરીત, ઓડિશા (96.7%), કર્ણાટક (93.6%), તેલંગાણા (85.3%) અને તમિલનાડુ (83.3%) જેવા દક્ષિણ અને પૂર્વીય રાજ્યો ચાર્ટમાં આગળ રહ્યા, જેમણે દાયકા દરમિયાન તેમની માથાદીઠ આવક લગભગ બમણી કરી. માથાદીઠ આવક એ ચોક્કસ વર્ષમાં પ્રદેશમાં પ્રતિ વ્યક્તિ કમાયેલી સરેરાશ આવક છે, જેની ગણતરી પ્રદેશની કુલ આવકને તેની વસ્તી દ્વારા વિભાજીત કરીને કરવામાં આવે છે.

ભારતના સૌથી વધુ વસ્તી ધરાવતા ઉત્તર પ્રદેશ સહિત ઘણા રાજ્યોએ નાણાકીય વર્ષ 25 માટે માથાદીઠ આવકના આંકડા જાહેર કર્યા નથી. નાણાકીય વર્ષ 24 સુધીમાં, યુપીની માથાદીઠ આવક ₹50,341 હતી, જે 2013-14 થી 47.9% નો વધારો હતો. નાણાકીય વર્ષ 25 માટે ગુમ થયેલ અન્ય રાજ્યોમાં બિહાર, ગોવા, દિલ્હી અને ઝારખંડનો સમાવેશ થાય છે.

નાણા રાજ્યમંત્રી પંકજ ચૌધરીએ જણાવ્યું હતું કે રાજ્યોમાં માથાદીઠ આવકમાં અસમાન વૃદ્ધિ માટે આર્થિક માળખામાં તફાવત, ઔદ્યોગિકી કરણના સ્તર, શાસન મોડેલ અને સામાજિક માળખાગત સુવિધાઓ સહિત અનેક પરિબળો જવાબદાર છે.ભારત આ વર્ષે જૂનમાં વિશ્વનું ચોથું સૌથી મોટું અર્થતંત્ર બન્યું. દેશે જાપાનને પાછળ છોડી દીધું, જેનો અંદાજ 4.187 ટ્રિલિયન હતો. ભારત સૌથી ઝડપથી વિકસતું મુખ્ય અર્થતંત્ર રહ્યું છે, જેનો વાસ્તવિક GDP 6.5% ના દરે વધ્યો છે. નોમિનલ GDP 10 વર્ષમાં લગભગ ત્રણ ગણો વધી ગયો છે, જે 2014-15માં ₹106.57 લાખ કરોડ હતો જે 2024-25માં ₹331.03 લાખ કરોડ થયો છે. માથાદીઠ આવકમાં પણ તીવ્ર વૃદ્ધિ જોવા મળી છે, જે 2015માં ₹86,647 થી વધીને 2025માં ₹2.4 લાખ થયો છે, જે 188% નો વધારો છે.ભારતની મોટી વસ્તીને કારણે, પ્રતિ વ્યક્તિ આવક હજુ પણ સમૃદ્ધ દેશોની તુલનામાં ઓછી હોવા છતાં, તેમાં સતત સુધારો થયો છે. 2023 માં, તે લગભગ ₹1.6 લાખ હતી, અને 2024 માં લગભગ ₹1.8 લાખ હતી.