દિલ્હીમાં સત્તા પરિવર્તન પછી યમુનાની સફાઇમાં કેન્દ્રની પહેલ: પક્ષીય રાજકારણની બૂ

કેન્દ્રીય જળશક્તિ મંત્રાલય યમુનાને સાફ કરવા માટે એક નવી યોજના બનાવી રહ્યું છે તે સારું છે, પરંતુ શું આવી યોજના તૈયાર કરવા માટે દિલ્હીમાં સત્તા પરિવર્તનની રાહ જોવાઈ રહી હતી? આવી યોજના પહેલા પણ બનાવી શકાઈ હોત. દિલ્હીની ચૂંટણી વખતે ભાજપે આ મુદો ખુબ ચગાવ્યો હતો. પ્રશ્ન એ છે કે આ કેમ ન કરવામાં આવ્યું. શું યમુનાને સાફ કરવાની જવાબદારી કેન્દ્ર સરકારની નહોતી? જો કે કેન્દ્રીય જળશક્તિ મંત્રાલયની પહેલ પર એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે યમુનાની સફાઈના કાર્યને એક અભિયાનનું સ્વરૂૂપ આપવામાં આવશે અને તેને એક નિશ્ચિત સમયમર્યાદામાં સાફ કરવામાં આવશે, પરંતુ આ વાત માનવી મુશ્કેલ છે કારણ કે યમુના ફક્ત દિલ્હીમાં જ પ્રદૂષિત નથી.

દિલ્હીમાં પ્રવેશતા પહેલા જ તે પ્રદૂષિત થવા લાગે છે. દિલ્હીની સરહદે આવેલા હરિયાણાના વિસ્તારોમાં, ઘણી ફેક્ટરીઓનું શુદ્ધ પાણી તેમાં નાખવામાં આવે છે. આખરે હરિયાણા સરકાર યમુનાને તેની સરહદમાં પ્રદૂષિત થવાથી બચાવવા માટે જરૂૂરી પગલાં કેમ ન લઈ શકી? દિલ્હીમાં આમ આદમી પાર્ટીના શાસન દરમિયાન, રાજ્ય અને કેન્દ્ર વચ્ચેના સંઘર્ષને કારણે યમુનાની સફાઈનો એજન્ડા અવગણવામાં આવ્યો તે યોગ્ય નથી.નદીઓની સફાઈને પક્ષીય રાજકારણનો પ્રશ્ન ન બનાવવો જોઈએ. વધુ, કારણ કે આપણા દેશની મોટાભાગની નદીઓ ખૂબ જ પ્રદૂષિત છે. રાજ્ય સરકારો કે કેન્દ્ર સરકાર તેમને પ્રદૂષણથી મુક્ત કરવામાં સફળ થઈ શકતી નથી.

પરિસ્થિતિ એવી છે કે નદીઓને પ્રદૂષણથી બચાવવા માટે જરૂૂરી મૂળભૂત કાર્ય પણ થઈ રહ્યું નથી.એ વાત કોઈથી છુપાયેલી નથી કે નદી કિનારે પૂરતી સંખ્યામાં ગટર શુદ્ધિકરણ પ્લાન્ટ સ્થાપિત થયા નથી અને જે છે તેમાં પણ ઘણા તેમની સંપૂર્ણ ક્ષમતાથી કાર્યરત નથી. આ બાબતમાં મ્યુનિસિપલ સંસ્થાઓનું કાર્ય અત્યંત અસંતોષકારક છે. પ્રદૂષણ વિરોધી એજન્સીઓની પણ આવી જ સ્થિતિ છે કારણ કે ફેક્ટરીઓને પણ નદીઓમાં ઝેરી પાણી છોડતા રોકી શકાતા નથી. આનું મૂળ કારણ અમલદારશાહીની બેદરકારી અને સરકારો તરફથી રાજકીય ઇચ્છાશક્તિનો અભાવ છે. ગંગા પણ સંપૂર્ણપણે પ્રદૂષણ મુક્ત થઈ નથી તે વાતને અવગણી શકાય નહીં. ગયા દિવસે જ બિહારના આર્થિક સર્વેક્ષણમાં આ હકીકત સામે આવી કે રાજ્યમાં ગંગાનું પાણી સ્નાન કરવા યોગ્ય નથી.