લિબરેશન ડે ટેરિફ સામે કોર્ટના સ્ટેથી ટ્રમ્પને ઝટકો
મેનહટનની ફેડરલ કોર્ટે રાષ્ટ્રપતિના પગલાંને સત્તાનો દુરુપયોગ અને બંધારણ વિરૂધ્ધ જાહેર કર્યું
અમેરિકાના ટ્રમ્પ પ્રશાસનને ફરી એકવાર કોર્ટ તરફથી મોટો ઝટકો લાગ્યો છે. એક અમેરિકન કોર્ટે રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ દ્વારા લાદવામાં આવેલા લિબરેશન ડે ટેરિફ પર સ્ટે મૂક્યો છે. મેનહટન સ્થિત એક ફેડરલ કોર્ટે પોતાનો ચુકાદો આપતા કહ્યું કે રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે પોતાની સત્તાનો દુરુપયોગ કર્યો અને એક એવું પગલું ભર્યું જે યુએસ બંધારણની વિરુદ્ધ છે.
હકીકતમાં ટ્રમ્પે એવા દેશોથી આવતા માલ પર સમાન કર લાદવાનો આદેશ આપ્યો હતો જે અમેરિકાથી ઓછો માલ ખરીદે છે અને તેને વધુ માલ વેચે છે. આ પગલાને મુક્તિ દિવસ ટેરિફ કહેવામાં આવતું હતું. એપ્રિલમાં જ ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રે ઘણા દેશો પર ભારે ટેરિફ લાદવાની જાહેરાત કરી હતી. પરંતુ આ નિર્ણયને અમેરિકન ઉદ્યોગપતિઓ દ્વારા કોર્ટમાં પડકારવામાં આવ્યો હતો.
અરજીની સુનાવણી કરતા આંતરરાષ્ટ્રીય વેપાર અદાલતની ત્રણ ન્યાયાધીશોની બેન્ચે કહ્યું કે યુએસ બંધારણ મુજબ ફક્ત યુએસ કોંગ્રેસને જ વિદેશી દેશો સાથે વેપારનું નિયમન કરવાનો અધિકાર છે. રાષ્ટ્રપતિને નહીં. કોર્ટે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું કે આ મામલો રાષ્ટ્રપતિની કટોકટીની સત્તા હેઠળ આવતો નથી.
કોર્ટે કહ્યું કે ઇન્ટરનેશનલ ઇમરજન્સી ઇકોનોમિક પાવર્સ એક્ટ (IEEPA) જેના હેઠળ ટ્રમ્પે આ ટેરિફ લાદ્યા હતા. તે તેમને આટલી અમર્યાદિત સત્તા આપતું નથી. ન્યાયાધીશોએ તેમના આદેશમાં લખ્યું હતું કે રાષ્ટ્રપતિનો ટેરિફ લાદવાનો દાવો, જેની કોઈ સમય કે અવકાશ મર્યાદા નથી, તે કાયદા હેઠળ આપવામાં આવેલી સત્તાથી ઘણો આગળ વધે છે. આ ટેરિફ ગેરકાયદેસર છે. યુએસ બંધારણ મુજબ ટેરિફ લાદવાની સત્તા સંસદ એટલે કે કોંગ્રેસ પાસે છે રાષ્ટ્રપતિ પાસે નહીં. ફક્ત અસાધારણ કટોકટીમાં જ રાષ્ટ્રપતિને મર્યાદિત સત્તાઓ મળે છે. પરંતુ ટ્રમ્પના કિસ્સામાં આવી કોઈ કાયદેસર કટોકટી નહોતી.
સ્ત્રસ્ત્ર ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રે દલીલ કરી હતી કે 1971માં તત્કાલીન રાષ્ટ્રપતિ રિચાર્ડ નિક્સને પણ કટોકટી હેઠળ ટેરિફ લાદ્યા હતા અને કોર્ટે તેને મંજૂરી આપી હતી. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા કટોકટી જાહેર કરવાની માન્યતા નક્કી કરવાનો અધિકાર કોર્ટનો નહીં, પરંતુ કોંગ્રેસનો છે. પરંતુ કોર્ટે આ દલીલને ફગાવી દીધી.
આ નિર્ણય બે કેસોમાં આપવામાં આવ્યો હતો. નાના વેપારીઓના એક જૂથ દ્વારા કેસ દાખલ કરવામાં આવ્યો હતો. બીજો કેસ 12 ડેમોક્રેટિક એટર્ની જનરલ દ્વારા દાખલ કરવામાં આવ્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે ટ્રમ્પે જે કાયદોIEEPAનો આશરો લીધો છે. તે તેમને સમગ્ર વિશ્વમાં એકસાથે ટેરિફ લાદવાનો અધિકાર આપતો નથી. ન તો ટ્રમ્પની દલીલ માન્ય છે. તેમના વકીલે દલીલ કરી હતી કે, ટ્રમ્પની કથિત કટોકટી ફક્ત તેમની કલ્પના છે. વેપાર ખાધ દાયકાઓથી ચાલી રહી છે પરંતુ તેનાથી કોઈ કટોકટી ઊભી થઈ નથી.
ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર આ નિર્ણયને યુએસ કોર્ટ ઓફ અપીલ્સ ફોર ધ ફેડરલ સર્કિટમાં પડકારી શકે છે અને પછી સુપ્રીમ કોર્ટમાં જઈ શકે છે. આ પહેલી વાર છે જ્યારે અમેરિકાની ફેડરલ કોર્ટે ટ્રમ્પના ટેરિફને ગેરકાયદેસર જાહેર કર્યા છે.