રોબોટ-ઓટોમેશન બન્યા ચીનના નવા હથિયાર

વૈશ્ર્વિક ઉત્પાદનમાં ચીનનો હિસ્સો 25 વર્ષમાં 6 ટકાથી વધી 32 ટકા થયો: અમેરિકા-યુરોપમાં બેરોજગારીનો ભય

ચીનની ઉત્પાદન ક્ષમતા અને નિકાસની નવી લહેર વૈશ્વિક બજારો માટે એક વિશાળ નસુનામીથ બનવાની તૈયારીમાં છે. ચીન હાલમાં વિશ્વના બાકી દેશોની કુલ સંખ્યા કરતાં વધુ ફેક્ટરી રોબોટ્સનો ઉપયોગ કરી રહ્યું છે, જેનાથી તેનું ઉત્પાદન ઝડપથી વધી રહ્યું છે. યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ જોસેફ આર. બિડેન જુનિયરના ટ્રેડ રિપ્રેઝન્ટેટિવ રહેલા કેથરિન તાઈએ ચેતવણી આપી કે, આ સુનામી બધા માટે આવી રહી છે. ચીને વૈશ્વિક ઉત્પાદનમાં પોતાનો હિસ્સો 32 ટકા સુધી વધારી દીધો છે, જે 2000માં માત્ર 6 ટકા હતો. આ પ્રગતિ યુએસ, યુરોપ અને વિકાસશીલ દેશોના ઉદ્યોગોને પડકારી રહી છે.

ચીનની ઇલેક્ટ્રિક કાર ઉત્પાદક કંપની ઝીકરે ચાર વર્ષ પહેલાં નિંગબોમાં ફેક્ટરી શરૂૂ કરી ત્યારે તેમાં 500 રોબોટ્સ હતા, જે હવે વધીને 820 થયા છે અને વધુ ઉમેરવાની યોજના છે. બીજી તરફ, ચીનની ઇઢઉ કંપની બે નવી ફેક્ટરીઓ બનાવી રહી છે, જે જર્મનીના વુલ્ફ્સબર્ગમાં ફોક્સવેગનની ફેક્ટરીની ક્ષમતા કરતાં બમણું ઉત્પાદન કરી શકશે. ચીનની સેન્ટ્રલ બેંકના તાજા આંકડા મુજબ, છેલ્લાં ચાર વર્ષમાં રાજ્ય-નિયંત્રિત બેંકોએ ઔદ્યોગિક ક્ષેત્રને 1.9 ટ્રિલિયન ડોલરનું વધારાનું ધિરાણ આપ્યું છે. આ રોકાણથી શહેરોની સીમાઓ પર નવી ફેક્ટરીઓ દિવસ-રાત બની રહી છે, જ્યારે હાલની ફેક્ટરીઓને રોબોટ્સ અને ઓટોમેશનથી અપગ્રેડ કરવામાં આવી રહી છે. આ વર્ષે નવા ફેક્ટરી સાધનોના સ્થાપનમાં 18 ટકાનો વધારો થયો છે.

ચીનની આ ઝડપી પ્રગતિ નિકાસની એક શક્તિશાળી લહેર પેદા કરી રહી છે. 2023માં ચીનની નિકાસમાં 13.3 ટકા અને 2024માં 17.3 ટકાનો ઉછાળો નોંધાયો છે. આ લહેર યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ, યુરોપ અને અન્ય દેશોમાં ફેક્ટરીઓ બંધ થવાનો અને છટણીનો ભય ઊભો કરી રહી છે. આના જવાબમાં રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે બુધવારે ભારે ટેરિફની જાહેરાત કરી, જેનાથી એશિયા અને વિશ્વભરના શેરબજારોમાં ઘટાડો જોવા મળ્યો. બ્રાઝિલ, ઇન્ડોનેશિયા, થાઇલેન્ડ અને યુરોપિયન યુનિયન જેવા દેશો પણ ચીનની નિકાસ સામે ટેરિફ વધારવાનાં પગલાં લઈ રહ્યા છે. આ વેપાર અવરોધોથી ચીની નેતાઓમાં રોષ જોવા મળે છે. શનિવારે રાત્રે રાજ્ય ટેલિવિઝન પર એક એન્કરે યુએસની ટીકા કરતાં કહ્યું, ટેરિફનો ઉપયોગ કરીને આંતરરાષ્ટ્રીય આર્થિક વ્યવસ્થાને ખલેલ પહોંચાડી યુએસ પોતાના વર્ચસ્વની સેવા કરી રહ્યું છે.

વૈશ્વિક અસર અને પડકારો
ચીનની આ નિકાસ લહેરથી વિશ્વભરના નેતાઓ ચિંતિત છે. યુએસ અને યુરોપ જેવી ઔદ્યોગિક શક્તિઓ ઉપરાંત વિકાસશીલ દેશો પણ તેની અસરથી બાકાત નથી. ચીનની ઉત્પાદન ક્ષમતા વધવાથી સ્થાનિક ઉદ્યોગો પર દબાણ વધી રહ્યું છે, જેના કારણે ઘણા દેશો વેપાર અવરોધો ઊભા કરવા મજબૂર થયા છે. નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે ચીનની આ ઝડપી પ્રગતિ વૈશ્વિક આર્થિક સંતુલનને બદલી શકે છે. જોકે, ચીની નેતાઓ પોતાની ઔદ્યોગિક ક્ષમતા અને કામદારોની કુશળતા પર ગર્વ અનુભવે છે અને આ ટેરિફને અન્યાયી ગણાવે છે. આ સ્થિતિ વિશ્વભરના બજારો માટે એક મોટો પડકાર ઊભો કરી રહી છે, અને આગામી દિવસોમાં આનો પ્રતિસાદ કેવો રહે છે તેના પર નજર રહેશે.