આમાં આગ ક્યાંથી ઠરે?, ફાયર ફાઈટરની 32793 જગ્યા ખાલી

ગુજરાતમાં વસતીની દૃષ્ટિએ 250 શહેરોમાં 508 ફાયર સ્ટેશનો અને 60 હજારના સ્ટાફની જરૂર, ખાનગી ફાયર બ્રિગેડ ઊભા કરવા તરફ સરકારનું ધ્યાન

રાજકોટ ગેમિંગ ઝોનમાં આગની ઘટનામાં 27 લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા બાદ, ગુજરાત સરકારે કડક આગ સલામતી અને નિયમનકારી પગલાં લાધા નથી. હવે તમામ ઔદ્યોગિક વિસ્તારમાં સરકાર ખાનગી ફાયર બ્રિગેડ ઊભા કરવા ફરજ પાડી રહી છે. સાણંદ જીઆઇડીસીમાં આવું ખાનગી ફાયર બ્રિગેડ બનાવવા ફરજ પાડી છે.
લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવેલા તાજેતરના આંકડાકીય અહેવાલ દર્શાવે છે કે ફાયર સર્વિસમાં મોટી ખામી છે. ગુજરાતમાં 183 ફાયર સ્ટેશનો પર 1,447 અગ્નિશામકો તૈનાત છે, જ્યારે મંજૂર થયેલી વાસ્તવિક જરૂૂરિયાત 34,240 છે. આનો અર્થ એ થયો કે, મંજૂર થયેલી જગ્યા માટે રાજ્યમાં 32,793 અગ્નિશામકોની અછત છે. પણ વસતીની દ્રષ્ટિએ 250 શહેરોમાં 508 ફાયર સ્ટેશન હોવા જોઈએ. જેમાં 60 હજારનો સ્ટાફ હોવો જોઈએ. પણ રાજ્ય સરકાર યુવાનોને નોકરીએ રાખવા તૈયાર નથી.

કોંગ્રેસ સાંસદ ગોરવ ગોગોઈએ અન્ય સાથે ગૃહ મંત્રાલયને અનેક પ્રશ્નો પૂછ્યા હતા. જવાબમાં, મંત્રાલયે સ્પષ્ટતા કરી હતી કે કેન્દ્ર આગ અકસ્માતો, ફાયર સ્ટેશનોની સંખ્યા અથવા ફાયર કર્મચારીઓના ડેટાને કેન્દ્રિય રીતે ટ્રેક કરતું નથી. તેના બદલે, 2014 થી દેશભરમાં આગની ઘટનાઓ અને સંબંધિત મૃત્યુની માહિતીનું સંકલન રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો દ્વારા સબમિટ કરવામાં આવેલા અહેવાલોના આધારે નેશનલ ક્રાઈમ રેકોર્ડ બ્યુરો દ્વારા કરવામાં આવે છે.

31 ડિસેમ્બર, 2018 સુધીમાં, સમગ્ર દેશમાં ફાયર સ્ટેશનોની કુલ સંખ્યાનો ડેટા રાજ્ય-દર-રાજ્યના આધારે ઉપલબ્ધ છે. આ માહિતી મુજબ ગુજરાતમાં 183 ફાયર સ્ટેશન છે. ગૃહ મંત્રાલયે અહેવાલ આપ્યો છે કે 31 ડિસેમ્બર, 2018 સુધીમાં, ગુજરાતમાં 1,447 ફાયર સર્વિસ કર્મચારીઓ હતા. આ આંકડો 2012 આરએમએસઆઈ રિપોર્ટ દ્વારા ભલામણ કરાયેલા 34,240 કર્મચારીઓ કરતાં ઘણો ઓછો છે. મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર, ગુજરાતમાં 32,793 ફાયર પ્રોફેશનલ્સની અછત છે.

કોંગ્રેસના સાંસદ ગૌરવ ગોગોઈએ ગૃહ મંત્રાલયને અનેક પૂછપરછ કરી હતી. જવાબમાં, મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે કેન્દ્ર આગ અકસ્માતો, ફાયર સ્ટેશનોની સંખ્યા અથવા ફાયર કર્મચારીઓના ડેટાને કેન્દ્રિય રીતે ટ્રેક કરતું નથી. તેના બદલે, 2014 થી તે નેશનલ ક્રાઈમ રેકોર્ડ્સ બ્યુરો દ્વારા સંકલિત કરવામાં આવે છે.

પાંચ વર્ષમાં આગની 3100 ઘટના અને 729 આગ અકસ્માતો થયા
ગુજરાતમાં અગ્નિશામકોની સંખ્યા ઘણી વધારે છે ત્યારે રાજ્યમાં આગની ઘટનાઓમાં ચિંતાજનક વધારો જોવા મળી રહ્યો છે. 1 ડિસેમ્બર, 2023 ના રોજ બહાર પાડવામાં આવેલ નેશનલ ક્રાઈમ રેકોર્ડ બ્યુરોના અહેવાલ, ભારતમાં અકસ્માત મૃત્યુ અને આત્મહત્યા, 2022ના નવીનતમ ડેટા, આગ સંબંધિત મૃત્યુમાં ચિંતાજનક વધારો દર્શાવે છે, જેમાં 2022 માં એકલા ગુજરાતમાં 328 મૃત્યુ નોંધાયા છે. એનસીઆરબીના અહેવાલ મુજબ 2018 અને 2022 ની વચ્ચે ગુજરાતમાં આગની ઘટનાઓને કારણે 3,176 મૃત્યુ થયા હતા. આ સમયગાળા દરમિયાન, રાજ્યમાં આગ સંબંધિત 3,100 ઘટનાઓ બની હતી. 2021 અને 2022 માં, 729 આગ અકસ્માતો થયા હતા, જેમાં 737 લોકોના મોત થયા હતા.