ગુજરાતનો દરિયા કિનારો 1,600થી વધી 2340 કિ.મી.નો

એક મહત્વપૂર્ણ ઘટનાક્રમમાં, ભારતનો દરિયાકિનારો સત્તાવાર રીતે 11,098.81 કિમી થયો છે, જે અગાઉના 7,561.60 કિમીના માપથી 3,537.21 કિમી અથવા લગભગ 50% નો વધારો દર્શાવે છે. આ સુધારા સાથે, ગુજરાતનો દરિયાકિનારો, જે દેશમાં સૌથી લાંબો છે, તે હવે 1,600 કિમી રહ્યો નથી; તે હવે 2,300 કિમીથી વધુ છે. સુધારેલી ગણતરી બંદરો, શિપિંગ અને જળમાર્ગ મંત્રાલયની પરિવહન સંશોધન શાખા દ્વારા જાહેર કરાયેલી નવી પદ્ધતિને અનુસરે છે.

એક સત્તાવાર પરિપત્ર મુજબ, દાયકાઓથી, ગૃહ મંત્રાલયે દરિયાકિનારાની લંબાઈ 7,561 કિમી નોંધાવી હતી, જે આંકડો 1970 ના દાયકાથી ઉપયોગમાં લેવાતો હતો. જોકે, વિવિધ સરકારી વિભાગોએ અલગ અલગ આંકડાઓનો ઉપયોગ કર્યો હોવાથી વિસંગતતાઓ અસ્તિત્વમાં હતી. 2019 માં શરૂૂ કરાયેલા આ મુદ્દાની સમીક્ષામાં જાણવા મળ્યું કે કોસ્ટલ પ્રોટેક્શન એન્ડ ડેવલપમેન્ટ એડવાઇઝરી કમિટી (CPDAC) 2010 થી આ વિષય પર વિચાર-વિમર્શ કરી રહી હતી.

બાદમાં, ઓગસ્ટ 2019 માં એક બેઠકમાં, CPDACએ નેશનલ હાઇડ્રોગ્રાફિક ઓર્ગેનાઇઝેશન (NHO), દેહરાદૂન દ્વારા ગણતરી કરાયેલ ભારતના દરિયાકાંઠાની નવી લંબાઈ 11,084.50 કિમી તરીકે સ્વીકારી, તેની ગણતરી માટેની પદ્ધતિ સાથે. પરિણામે, ગુજરાતનો દરિયાકિનારો, જે શરૂૂઆતમાં 1,600 કિમી અંદાજવામાં આવ્યો હતો, હવે સત્તાવાર રીતે 2,340.62 કિમી સુધી સુધારી દેવામાં આવ્યો છે, જે તેને ભારતનો સૌથી લાંબો દરિયાકિનારો બનાવે છે.

દરિયાકાંઠાની લંબાઈમાં સુધારો મુખ્યત્વે સ્કેલ અને ગણતરી પદ્ધતિઓમાં તફાવતને આભારી છે. 1970ના દાયકામાં ગણતરી કરાયેલો અગાઉનો આંકડો 1:4,500,000 ના સ્કેલ પરના રેકોર્ડ પર આધારિત હતો, જ્યારે નવા ચકાસાયેલ ડેટા 1:2,50,000 ના વધુ બારીક સ્કેલ પર ગણતરી કરવામાં આવ્યો હતો. સ્કેલમાં ફેરફારને કારણે દરિયાકાંઠાના માપમાં વધારો થયો છે, કારણ કે પરિપત્રમાં સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી છે કે વિવિધ સ્કેલના નકશાઓથી માપવામાં આવે ત્યારે ભિન્નતા થઈ શકે છે.

રાજ્યવાર/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશવાર ભારતના દરિયાકાંઠાની લંબાઈ (કિમીમાં)
1 ગુજરાત 2,340.62 કી.મી.
2 મહારાષ્ટ્ર 877.97 કી.મી.
3 ગોવા 193.95 કી.મી.
4 કર્ણાટક 343.30 કી.મી.
5 કેરળ 600.15 કી.મી.
6 તમિલનાડુ 1,068.69 કી.મી.
7 આંધ્રપ્રદેશ 1,053.07 કી.મી.
8 ઓડિશા 574.71 કી.મી.
9 પશ્ચિમ બંગાળ 721.02 કી.મી.
10 દમણ અને દીવ 54.38 કી.મી.
11 પોંડિચેરી 42.65 કી.મી.
12 લક્ષદ્વીપ ટાપુઓ 144.80 કી.મી.
13 આંદામાન અને નિકોબાર ટાપુઓ 3,083.50
ભારતના દરિયાકાંઠાની કુલ લંબાઈ 11,098.81