ગ્લુકોમા: સમયસર સારવાર સાથે દૃષ્ટિ બચાવો

આંખમાં ચોક્કસ દબાણ જળવાવું જોઈએ એ વિશે કેટલા લોકો સભાન છે? આંખના પ્રેશરમાં ગરબડ થાય તો એ અંધાપો નોતરી શકે છે એ વિશેની જાગૃતિ ફેલાવવા માટે હાલમાં વિશ્વભરમાં ગ્લુકોમા અવેરનેસ વીકની ઉજવણી થઈ રહી છે. છેલ્લા દાયકાથી આ રોગ બાબતે ખૂબ જાગૃતિ કાર્યક્રમો થઈ રહ્યા છે અને હવે શહેરી વિસ્તારોમાં એની પોઝિટિવ અસરો પણ જોવા મળી રહી છે, પણ હજીયે જોઈએ એટલી જાગૃતિ નથી. એનું કારણ એ છે કે આજેય આપણને વિઝનમાં કંઈક તકલીફ હોય તો આપણે નિષ્ણાત પાસે જવાને બદલે ચશ્માંની દુકાનવાળાના મશીનમાં નંબર ચેક કરાવીને સંતોષ માની લઈએ છીએ. જોકે આંખમાં માત્ર નંબરની જ સમસ્યા હોય એવું નથી; વિઝન સાથે સંકળાયેલા કોર્નિયા, રેટિના, ઑપ્ટિકલ નર્વ્સ વગેરેમાં કોઈ તકલીફ હોય તો એનું જલદી નિદાન થાય એ જરૂૂરી છે.

ગ્લુકોમા એક એવી સાઇલન્ટ કન્ડિશન છે જે ગુપચૂપ તમારી આંખોનું વિઝન ડેમેજ કરે છે. લગભગ 13 ટકા ભારતીયોમાં આ કન્ડિશન વધતે-ઓછે અંશે જોવા મળે છે. સાઇલન્ટ કન્ડિશન એટલા માટે કહેવાય કેમ કે શરૂૂઆતમાં એનાં કોઈ લક્ષણો નથી હોતાં. ચેકઅપ કરો તો જ ખબર પડે. જેમ શરીર માં બ્લડ-પ્રેશર વધી જાય એમ આંખનું પણ પ્રેશર વધી જાય એને ગ્લોકોમા કહેવાય છે. જો તમે બ્લડ-પ્રેશર કાબૂમાં રાખવા માટેની દવાઓ ન લો તો એ ધીરે ધીરે કિડની અને હ્રદય ને નુકશાન કરે છે એવી જ રીતે જો ગ્લોકોમામાં પણ જરૂૂરી સારવાર ન કરો તો એ વિઝનને ડેમેજ કરે અને બ્લાઇન્ડનેસ આવે. આંખમાં પ્રેશર વધવાથી આંખની કીકી અને મગજની વચ્ચેના કેબલનું કામ કરતી ઑપ્ટિક નર્વ પર અસર થાય. આ નર્વ ધીમે-ધીમે નુકશાન થતું જાય. ગ્લુકોમા એ આંખની એવી સ્થિતિ છે જેમાં ઓપ્ટિક નર્વને નુકસાન પહોંચે છે, જેનાથી દ્રષ્ટિ ગુમાવવાની શક્યતા રહે છે. આ સ્થિતિ સામાન્ય રીતે આંખના આંતરિક દબાણ (ઇન્ટ્રાઓક્યુલર પ્રેશર) વધવાથી થાય છે, પરંતુ કેટલાક કેસોમાં સામાન્ય દબાણ હોવા છતાં પણ ગ્લુકોમા વિકસિત થઈ શકે છે.
ગ્લુકોમાના લક્ષણો શું છે?

તમને જણાવી દઈએ કે ગ્લુકોમાના લક્ષણો એટલા ધીરે ધીરે શરૂૂ થઈ શકે છે કે લોકો ઘણીવાર તેમના પર ધ્યાન આપતા નથી. આવી સ્થિતિમાં તમને ગ્લુકોમા છે કે નહીં તે જાણવા માટે તમારે સમય સમય પર તમારી આંખોની તપાસ કરાવવી જોઈએ. આ સિવાય કેટલાક એવા સંકેતો છે જેના પર ધ્યાન આપવાથી તમે જોખમને ઓળખી શકો છો. ચાલો જાણીએ તેના લક્ષણો વિશે.

- ફોલ્લીઓ ધીમે ધીમે તમારી દ્રષ્ટિમાં દરેક જગ્યાએ દેખાય છે
- વસ્તુઓ જોવામાં મુશ્કેલી અને સખત તાણ અનુભવવી
- વારંવાર માથાનો દુખાવો આંખોમાં તીવ્ર દુખાવો
- ઉબકા અથવા ઉલટી સાથે દુખાવો
- અસ્પષ્ટ દ્રષ્ટિની સમસ્યા
- પ્રકાશના ચાર રંગીન વલયો દેખાય છે
- આંખો લાલ રહે છે
ગ્લૂકોમાએ એક ગંભીર આંખ સંબંધિત રોગ છે, જેમાં આંખની અંદરના દબાણના કારણે દ્રષ્ટિનાં નસ (જ્ઞાશિંભ ક્ષયદિય)ને નુકસાન થાય છે. જો સમયસર સારવાર ન મળે, તો આ અંધાપા સુધી લઈ જઈ શકે છે

.
ગ્લૂકોમા માટે સારવારના વિકલ્પો:

1. દવાઓ (ઊુય ઉજ્ઞિાત):
ગ્લૂકોમાના ઉપચાર માટે સામાન્ય રીતે દવાઓ અથવા આંખમાં નાખવાના ડ્રોપ્સ આપવામાં આવે છે. આ ડ્રોપ્સ આંખનું દબાણ ઘટાડવામાં મદદ કરે છે અને જ્ઞાશિંભ ક્ષયદિયને નુકસાન થતું રોકે છે. ડોક્ટરની સલાહ મુજબ નિયમિત રીતે આ ડ્રોપ્સ વાપરવું જરૂૂરી છે.

2. લેઝર થેરપી (કફતયિ ઝવયફિાુ):
લેઝર થેરપીથી આંખમાં પ્રવાહીનું પ્રવાહ સુધારવામાં આવે છે જેથી આંખનું દબાણ ઘટે. આ પ્રક્રિયા સામાન્ય રીતે પીડારહિત હોય છે અને ઝડપથી થતી હોય છે.

3. શસ્ત્રક્રિયા (જીલિયિુ):
જ્યારે દવા અને લેઝરથી રાહત ન મળે ત્યારે સર્જરી જરૂૂરી બની શકે છે. સર્જરીથી આંખમાંથી અતિરિક્ત પ્રવાહી બહાર કઢાય છે, જે દબાણ ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
સામાન્ય રીતે નસ્ત્રટ્રેબેકુલેક્ટોમીસ્ત્રસ્ત્ર જેવી સર્જરી થાય છે.

દરરોજી કાળજી માટેની ટીપ્સ:
1. નિયમિત આંખોની તપાસ:
દર 6 મહિને આંખોનું ચકાસણું કરાવવું. ખાસ કરીને જો તમારું વય 40 વર્ષથી વધુ છે.
2. જીવનશૈલીમાં ફેરફાર:
ડાયબિટીસ અને બ્લડ પ્રેશર નિયંત્રિત રાખો.
પોષણયુક્ત આહાર લો અને તંદુરસ્ત જીવનશૈલી અપનાવો.
3. ડોક્ટરની સલાહનું પાલન કરો:
દરેક દવા ડોક્ટરના માર્ગદર્શન મુજબ જ લો.
4. ખાસ લોકોને જાણ:
પરિવારના અન્ય સભ્યોને પણ આંખોની તપાસ કરાવવા માટે પ્રોત્સાહિત કરો, કારણ કે ગ્લૂકોમા વારસાગત હોઈ શકે છે.

નોંધ: ગ્લૂકોમાની સારવાર વહેલી તકે શરૂૂ કરવામાં આવે તો તેનાથી દ્રષ્ટિ બચાવી શકાય છે. તેથી, આ રોગની ઉદાસીનતા ન રાખો અને તાત્કાલિક નેત્રવિશારદ (ઊુય જાયભશફહશતિ)ંની સલાહ લો.