મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલ રાજીનામું આપશે કે પછી જેલમાંથી ચલાવી શકશે સરકાર? જાણો શું કહે છે કાયદો

દિલ્હી લિકર પોલિસી કેસમાં આખરે મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલની ધરપકડ કરવામાં આવી છે. એન્ફોર્સમેન્ટ ડિરેક્ટોરેટ (ED) એ મની લોન્ડરિંગ કેસમાં કેજરીવાલની બે કલાક પૂછપરછ કર્યા બાદ ધરપકડ કરી હતી. જોકે કેજરીવાલ પર લાંબા સમયથી ધરપકડનો ખતરો લટકતો હતો, પરંતુ ગુરુવારે જ્યારે મુખ્યમંત્રીને દિલ્હી હાઈકોર્ટમાંથી રાહત ન મળી, ત્યારે નક્કી થયું કે તેમની ગમે ત્યારે ધરપકડ થઈ શકે છે. ગુરુવારે મોડી રાત્રે EDની ટીમે કેજરીવાલના ઘરની તપાસ કરી અને પૂછપરછ બાદ તેમની ધરપકડ કરી.

કેજરીવાલની ધરપકડ બાદ દરેકના મનમાં સવાલો ઉઠી રહ્યા છે કે દિલ્હી સરકારનું શું થશે, દિલ્હી સરકાર કેવી રીતે ચાલશે, શું કેજરીવાલ પણ ઝારખંડના મુખ્યમંત્રી હેમંત સોરેનની જેમ રાજીનામું આપીને સત્તાની બાગડોર કોઈ બીજાને સોંપશે. તેમની જગ્યાએ કે પછી તેઓ તેમના પદ પર ચાલુ રહેશે અને જેલમાંથી સરકાર ચલાવશે? આમ આદમી પાર્ટી અને કેજરીવાલે આવા બધા સવાલોના જવાબો તૈયાર કરી લીધા હતા કારણ કે તેઓ પહેલેથી જ ધરપકડની અપેક્ષા રાખી રહ્યા હતા.

ઈડીએ અરવિંદ કેજરીવાલની ધરપકડ કરી હોવા છતાં બંધારણ મુજબ મુખ્યમંત્રી પદ પરથી રાજીનામું આપવાની કોઈ જોગવાઈ નથી. દેશમાં એવો કોઈ કાયદો નથી, જે કોઈપણ પક્ષ કે મુખ્યમંત્રીને જેલમાંથી સરકાર ચલાવતા અટકાવે. ભારતના બંધારણમાં પણ આ અંગેની સ્થિતિ સ્પષ્ટ કરવામાં આવી નથી. કાયદામાં કહેવામાં આવ્યું છે કે દોષિત સાબિત થયા પહેલા કોઈપણ નેતા જેલમાં રહીને મુખ્યમંત્રી, મંત્રી, સાંસદ અને ધારાસભ્ય રહી શકે છે અને જેલમાંથી જ સરકાર ચલાવી શકે છે. આ મુજબ, જેલમાંથી દિલ્હીની સરકાર ચલાવવામાં સીએમ કેજરીવાલ માટે કોઈ કાયદાકીય અવરોધ નહીં હોય.

આમ આદમી પાર્ટીના નેતાઓ ખુલ્લેઆમ કહી રહ્યા છે કે કેજરીવાલ જેલમાંથી જ દિલ્હી સરકાર ચલાવશે. દિલ્હી સરકારના મંત્રીઓ સૌરભ ભારદ્વાજ અને આતિશીએ કેજરીવાલની ધરપકડ બાદ મીડિયા સાથે વાત કરતા દિલ્હી સરકાર વિશે સ્પષ્ટ અભિપ્રાય આપ્યો છે. તેમનું કહેવું છે કે કેજરીવાલ જેલમાં રહીને સરકાર ચલાવશે. પાર્ટીના વરિષ્ઠ નેતાઓ દ્વારા નક્કી કરવામાં આવ્યું છે કે અરવિંદ કેજરીવાલ મુખ્યમંત્રી છે અને મુખ્યમંત્રી રહેશે. જેલમાં રહીને જ પાર્ટી અને સરકાર ચલાવશે. ભાજપ ઈચ્છે છે કે દરેક વ્યક્તિ જેલમાં હોય અને દિલ્હીમાં મફત શિક્ષણ, મફત વીજળી, મફત પાણી, મફત તીર્થયાત્રા અને મોહલ્લા ક્લિનિક બંધ કરવામાં આવે, પરંતુ અરવિંદ કેજરીવાલ આવું થવા દેશે નહીં. જેલમાં રહીને સરકાર ચલાવશે.

કેજરીવાલની ધરપકડ બાદ દિલ્હી વિધાનસભાના અધ્યક્ષ રામનિવાસ ગોયલે સ્પષ્ટ કહ્યું છે કે અરવિંદ કેજરીવાલ મુખ્યમંત્રી પદ પરથી રાજીનામું નહીં આપે. કેજરીવાલ જેલમાં રહીને સરકાર ચલાવશે. દિલ્હીના લોકોથી લઈને આમ આદમી પાર્ટીના ધારાસભ્યો, કાઉન્સિલરો અને રાજ્યસભાના સાંસદો સુધી નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું કે કેજરીવાલ જેલમાંથી જ દિલ્હી સરકાર ચલાવશે. સ્પીકરે કહ્યું કે તેઓ ઈચ્છે તો અમારી પણ ધરપકડ કરી શકે છે, પરંતુ કેજરીવાલ સરકાર ચાલુ રહેશે.

AAPએ હસ્તાક્ષર અભિયાન શરૂ કર્યું હતું
તમને જણાવી દઈએ કે કેજરીવાલની ધરપકડના ડરને જોતા આમ આદમી પાર્ટીએ ગયા વર્ષે ડિસેમ્બર મહિનામાં દિલ્હીમાં હસ્તાક્ષર અભિયાન ચલાવ્યું હતું. ‘મેં ભી કેજરીવાલ’ અભિયાન દ્વારા લોકોને પૂછવામાં આવ્યું હતું કે શું તેમણે દિલ્હીના મુખ્યપ્રધાન પદેથી રાજીનામું આપવું જોઈએ કે જો તેમની ધરપકડ થાય તો જેલમાંથી સરકાર ચલાવવી જોઈએ. આમ આદમી પાર્ટીએ દાવો કર્યો હતો કે 'મેં ભી કેજરીવાલ' અભિયાન દરમિયાન 90 ટકા લોકોનું માનવું હતું કે કેજરીવાલ પાસે દિલ્હીનો જનાદેશ છે. તેઓ ચૂંટાયેલા મુખ્યમંત્રી છે. ભલે તે જેલમાં હોય કે બીજે ક્યાંય પણ મુખ્યમંત્રી એક જ રહેશે.

આમ આદમી પાર્ટીએ આ અંગે દિલ્હીમાં એક સર્વે પણ કર્યો હતો, જેમાં એક જ વાત સામે આવી હતી કે અરવિંદ કેજરીવાલ જેલમાંથી જ સત્તા સંભાળશે. આ પછી જ દિલ્હી સરકારના શિક્ષણ મંત્રીઓ આતિશી માર્લેના અને સૌરભ ભારદ્વાજે કહ્યું હતું કે જો અરવિંદ કેજરીવાલની ધરપકડ થશે તો સરકાર જેલમાંથી જ ચાલશે. જરૂર પડશે તો આમ આદમી પાર્ટી કોર્ટમાં જશે અને કોર્ટની પરવાનગી પણ માંગશે જેથી કરીને મુખ્યમંત્રી કેજરીવાલ જેલમાં હોય ત્યારે સભાઓ કરી શકે અને ફાઇલો જેલમાં લઈ જઈ શકે.

જો કે, દેશમાં એવો કોઈ કિસ્સો ધ્યાનમાં આવતો નથી, જ્યારે કોઈ વડાપ્રધાન કે મુખ્યમંત્રી જેલમાં રહીને સરકાર ચલાવી હોય. કેજરીવાલ પહેલા પણ અનેક મુખ્યમંત્રીઓની અલગ-અલગ કેસમાં ધરપકડ થઈ ચૂકી છે, પરંતુ ધરપકડ પહેલા તેમણે પદ પરથી રાજીનામું આપી દીધું હતું. તાજેતરમાં, જ્યારે ઝારખંડના સીએમ હેમંત સોરેનની પૂછપરછ બાદ ED દ્વારા ધરપકડ કરવામાં આવી હતી, ત્યારે તેણે અગાઉ રાજીનામું આપી દીધું હતું. તેની પાછળનું કારણ એ છે કે જેલમાં રહીને જેલના નિયમો અન્ય કેદીઓને લાગુ પડે છે તેવા જ જેલ નિયમો મુખ્યમંત્રીને પણ લાગુ પડશે.

ઘણા કાર્યો મુખ્ય પ્રધાનના ખભા પર છે. કેબિનેટની બેઠકોથી માંડીને વિવિધ વિભાગોના કામની દેખરેખ રાખવા સુધી, સરકાર ફાઈલો મંગાવવામાં કે ઓર્ડર આપવામાં સામેલ છે. મુખ્યમંત્રી તરીકે મંત્રીઓ અને અધિકારીઓ સાથે બેઠકો પણ કરવી પડે છે. જેલમાં રહીને આ બધી બાબતો શક્ય નથી. જેલમાંથી સરકાર ચલાવવા માટે જેલના નિયમોમાં કોઈ જોગવાઈ નથી. તિહાડ જેલના સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, અરવિંદ કેજરીવાલ સાથે જેલ મેન્યુઅલ પ્રમાણે બધું જ થશે.

અરવિંદ કેજરીવાલ જેલમાં હોય ત્યારે જ પત્રો લખી શકે છે અને તે પણ નિયમિત રીતે નહીં પરંતુ સમયાંતરે. કેજરીવાલને જેલમાં સરકારી ફાઈલો માંગવાની કે કોઈ આદેશ જારી કરવાની આઝાદી કેવી રીતે મળશે?આ સિવાય જેલમાં કેબિનેટની બેઠક યોજવી આસાન નથી. જેલમાં હોય ત્યારે કેજરીવાલને જેલના નિયમો અનુસાર કોઈને પણ મળવા દેવાશે. આવી સ્થિતિમાં સીધો કોર્ટ પર નિર્ભર રહે છે