મહાકુંભમાં ભીડની પાકી ગણતરી માટે ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ

અગાઉ ટ્રેન-બસ અને બોટ દ્વારા આવતા લોકોનો ડેટા તથા વહીવટીતંત્રના અહેવાલ અનુસાર લોકોની ગણતરી થતી હતી, આ વખતે ડ્રોન, કેમેરાનો ઉપયોગ

આ વખતે પ્રયાગરાજના મહાકુંભમાં 45 કરોડ ભક્તો પવિત્ર સંગમમાં સ્નાન કરે તેવી અપેક્ષા છે. જો છેલ્લા બે દિવસની જ વાત કરીએ તો પહેલા બે દિવસમાં જ 5 કરોડથી વધુ શ્રદ્ધાળુઓ કુંભ મેળામાં આવ્યા છે જે પોતાનામાં એક રેકોર્ડ છે. પરંતુ કુંભમાં આવી રહેલી આટલી મોટી ભીડ કેવી રીતે ગણાય? ઉપરાંત, તે માત્ર એક અંદાજ છે અથવા તેની પાછળ કોઈ ચોક્કસ પદ્ધતિનો પણ ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે.

યુપી સરકારે કુંભ મેળામાં આવનારા શ્રદ્ધાળુઓની ગણતરી કરવા માટે હાઇટેક સાધનોની મદદ લીધી છે અને આ વખતે એઆઈ આધારિત કેમેરાની મદદથી લોકોની ગણતરી કરવામાં આવી રહી છે.

મહાકુંભ 2025 માટે આવનારા ભક્તોની ગણતરી કરવા માટે સરકારે એક વિશેષ ટીમ બનાવી છે અને આ ટીમનું નામ ક્રાઉડ એસેસમેન્ટ ટીમ છે. આ ટીમ રિયલ ટાઈમ ધોરણે મહાકુંભમાં આવનારા લોકોની ગણતરી કરી રહી છે અને આ માટે ખાસ કેમેરાની મદદ લેવામાં આવી રહી છે જે આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સની મદદથી લોકોની ગણતરી કરી રહ્યા છે. લોકોનું સ્કેનિંગ કરીને આ કેમેરા મહાકુંભમાં આવનારા લોકોના ચહેરાને સ્કેન કરે છે અને ત્યાં હાજર ભીડના આધારે તેઓ અંદાજ લગાવે છે કે કેટલા કલાકોમાં કેટલા લાખ લોકો મહાકુંભના મેળા વિસ્તારમાં આવ્યા છે. હાલમાં મહાકુંભના સમગ્ર મેળા વિસ્તારમાં આવા 1800 કેમેરા લગાવવામાં આવ્યા છે.

આ ઉપરાંત આ જ ટીમ લોકોની ગણતરી માટે ડ્રોનની મદદ લઈ રહી છે, જેના દ્વારા ચોક્કસ વિસ્તારમાં ભીડની ગીચતા માપવામાં આવે છે અને એક દિવસમાં કેટલા લોકો મહાકુંભમાં ભાગ લઈ રહ્યા છે તે જાણવા મળે છે. સંગમમાં કેટલા લોકોએ સ્નાન કર્યું છે?આ સિવાય અન્ય રીતે પણ ભીડની ગણતરી કરવામાં આવી રહી છે. એક છે લોકોનો પ્રવાહ... કેટલા લોકો ચોક્કસ રૂૂટ પરથી આવી રહ્યા છે અને મેળા વિસ્તારમાં પ્રવેશ્યા તેની ગણતરી કરવામાં આવી રહી છે. કોઈપણ વિસ્તારમાં ભીડની ગીચતા કેટલી છે, કયા સંવેદનશીલ વિસ્તારો છે, ક્યા ક્રિટિકલ વિસ્તારો છે, તેમાં ભીડની ગીચતા કેટલી છે, તેનું આકલન આ કેમેરા દ્વારા કરવામાં આવી રહ્યું છે. આ સિવાય એક એપ દ્વારા લોકોની માલિકીના મોબાઈલ ફોનના સરેરાશ આંકડાની ગણતરી કરવામાં આવી રહી છે.

અગાઉ ગણતરી હેડ કાઉન્ટ દ્વારા કરવામાં આવતી હતી
કુંભમાં આવનારા ભક્તોની ગણતરી કરવાની પ્રથા 19મી સદીથી શરૂૂ થઈ હતી. બ્રિટિશ શાસન દરમિયાન, કુંભ તરફ જતા વિવિધ માર્ગો પર બેરિકેડ લગાવીને એક પછી એક લોકોની ગણતરી કરવામાં આવતી હતી. આ ઉપરાંત કુંભ માટે આવનારી ટ્રેનોની ટિકિટની ગણતરી કરીને પણ ભીડનો અંદાજ લગાવવામાં આવ્યો હતો. પણ ત્યારે ભીડ લાખોની સંખ્યામાં આવતી હતી જે હવે કરોડોમાં પરિવર્તિત થઈ ગઈ છે. આવી સ્થિતિમાં, ગણતરીની પદ્ધતિઓ પણ સમય સાથે આધુનિક કરવામાં આવી છે. જોકે, એ કહેવું મુશ્કેલ છે કે જે પણ ડેટા આવે છે તે એકદમ સચોટ છે. ફેસ સ્કેન દ્વારા વ્યક્તિની પુનરાવર્તિત ગણતરી ટાળી શકાય તેમ હોવા છતાં, મહાકુંભમાં આવનારા શ્રદ્ધાળુઓનો સચોટ ડેટા એકત્રિત કરવો લગભગ અશક્ય છે. આ જ કારણ છે કે ટેક્નોલોજીની મદદથી કુંભમાં આવનારા લોકોની સંખ્યાનો માત્ર અંદાજ લગાવી શકાય છે.