મોદી સરકારના નિર્ણયને સુપ્રીમ કોર્ટની લીલી ઝંડી, જમ્મુ-કાશ્મીરમાં કલમ 370 દૂર કરવાનો નિર્ણય યથાવત

જમ્મુ-કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 હટાવવાનો નિર્ણય યથાવત રહેશે. સુપ્રીમ કોર્ટનું કહેવું છે કે કલમ 370ની જોગવાઈ યુદ્ધ બાદ ઉભી થયેલી પરિસ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને કરવામાં આવી હતી. આ કામચલાઉ છે અને બદલી શકાય છે. કેન્દ્ર દ્વારા લેવામાં આવેલા દરેક નિર્ણયને કોર્ટમાં પડકારી શકાય નહીં. CJIએ કહ્યું કે જો કેન્દ્રના નિર્ણયથી કોઈપણ પ્રકારની મુશ્કેલી ઉભી થઈ રહી હોય તો જ તેને પડકારી શકાય છે.તેને રદ કરવા માટે કેન્દ્ર સરકારે પ્રક્રિયા મુજબ નિર્ણય લીધો હતો. જમ્મુ અને કાશ્મીર રાજ્ય ભારતનો અભિન્ન અંગ છે. ભારતના બંધારણની કલમ 1 અને 370 થી આ સ્પષ્ટ છે. ભારતમાં વિલીનીકરણ બાદ જમ્મુ અને કાશ્મીર હવે સાર્વભૌમ રાજ્ય નથી રહ્યું. જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં હવે તેની બંધારણ સભા નથી.

રાજ્યમાં યુદ્ધની સ્થિતિને કારણે કલમ 370 એક વચગાળાની વ્યવસ્થા હતી. તે એ પણ દર્શાવે છે કે આ એક કામચલાઉ જોગવાઈ છે. CJIએ કહ્યું કે જમ્મુ અને કાશ્મીર બંધારણની કલમ 1 અને 370 હેઠળ ભારતનો અભિન્ન અંગ છે. સુપ્રીમ કોર્ટે અરજદારની એ દલીલને ફગાવી દીધી હતી કે રાષ્ટ્રપતિ શાસન દરમિયાન કેન્દ્ર દ્વારા કોઈ ઉલટાવી શકાય તેવું પગલું ન લઈ શકાય. સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે બંધારણ સભાની ભલામણ રાષ્ટ્રપતિ માટે બંધનકર્તા નથી. જમ્મુ અને કાશ્મીર બંધારણ સભાનો હેતુ કામચલાઉ હતો. કલમ 370(3) હેઠળ, જમ્મુ અને કાશ્મીર બંધારણ સભાના વિસર્જન પછી પણ કલમ 370 અસ્તિત્વમાં નથી તેવી સૂચના જારી કરવાની રાષ્ટ્રપતિની સત્તા ચાલુ છે.

CJI ચંદ્રચુડે કહ્યું કે કલમ 356 હેઠળ સત્તાનો ઉપયોગ કરતી વખતે ઘોષણાના હેતુ સાથે યોગ્ય સંબંધ હોવો જોઈએ. CJI કહે છે કે રાષ્ટ્રપતિ શાસન દરમિયાન રાજ્ય વતી સંઘ દ્વારા લેવામાં આવેલા દરેક નિર્ણયને પડકારવા માટે ખુલ્લા નથી. તેનાથી રાજ્યના વહીવટીતંત્રને નુકસાન થશે. એક વિરામ. અરજદારોની દલીલ એ છે કે શું સંસદ જ્યારે રાષ્ટ્રપતિ શાસન લાગુ હોય ત્યારે જ રાજ્યની કાયદો બનાવવાની સત્તાનો ઉપયોગ કરી શકે? અરજીકર્તાની આ દલીલ પર સીજેઆઈએ કહ્યું કે આ સ્વીકાર્ય નથી. CJIએ કહ્યું કે ભારતમાં વિલીનીકરણ બાદ જમ્મુ અને કાશ્મીર હવે સાર્વભૌમ રાજ્ય નથી રહ્યું.

આ તરફ ચુકાદા પહેલા જ જમ્મુ-કાશ્મીરમાં રાજકીય ગરમાવો વધી ગયો છે. પીડીપીનો આરોપ છે કે ચુકાદા પહેલા પોલીસે તેમના નેતા મહેબૂબા મુફ્તીની ગેરકાયદેસર રીતે નજરકેદ કરી લીધા છે. આ બાબતે લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર મનોજ સિન્હાએ કોઈને પણ નજરકેદ કરાયા હોવાની વાતને નકારી હતી. સિંહાએ આવા સમાચારોને અફવા ફેલાવવાનો પ્રયાસ ગણાવ્યો હતો.