બિહારમાં બબાલ વચ્ચે દેશભરમાં SIRનો અમલ કરાશે

ભારતના ચૂંટણી પંચે ગુરુવારે એક આદેશમાં જણાવ્યું હતું કે તેણે દેશભરમાં મતદાર યાદીઓનું ખાસ સઘન સુધારા (SIR) શરૂૂ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. ચૂંટણી પંચે કહ્યું કે આ પગલું મતદાર યાદીઓની ચોકસાઈ અને અખંડિતતા સુનિશ્ચિત કરવાની તેની બંધારણીય ફરજ પૂર્ણ કરવાના હેતુથી છે. દેશના અન્ય ભાગોમાં આ સુધારાનો સમયપત્રક પછીથી જાહેર કરવામાં આવશે.

આ જાહેરાત એવા સમયે કરવામાં આવી છે જ્યારે બિહારમાં મતદાર યાદી સુધારણાનો પહેલેથી જ જોરદાર વિરોધ થઈ રહ્યો છે. આ મુદ્દાએ સંસદમાં પણ ભારે હોબાળો મચાવ્યો છે, જ્યાં વિરોધ પ્રદર્શનોએ સતત ચાર દિવસ સુધી ચોમાસુ સત્રને ખોરવી નાખ્યું છે.

ચૂંટણી પંચે તેના આદેશમાં જણાવ્યું હતું કે મુક્ત અને ન્યાયી ચૂંટણી સુનિશ્ચિત કરવા માટે મતદાર યાદીને સચોટ અને સ્વચ્છ રાખવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ આદેશમાં મતદાર યાદીઓ કેવી રીતે બનાવવામાં આવે છે, અથવા કોને ઉમેરી શકાય છે, અને પ્રક્રિયા કેવી રીતે હાથ ધરવી જોઈએ તે અંગેના નિયમો લોક પ્રતિનિધિત્વ અધિનિયમ, 1950 અને મતદારોની નોંધણી નિયમો, 1960 માં દર્શાવવામાં આવ્યા છે.

આદેશમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે મતદાર યાદીઓમાં એ સુનિશ્ચિત કરવું જોઈએ કે લાયક નાગરિક તરીકે લાયક ઠરનાર કોઈપણ વ્યક્તિ બહાર ન રહે. બંધારણના અનુચ્છેદ 326 મુજબ, દરેક ભારતીય નાગરિક જે લાયકાતની તારીખે 18 વર્ષ કે તેથી વધુ ઉંમરનો છે, અને જે કોઈપણ કાયદા હેઠળ ગેરલાયક નથી, તેને મતદાર યાદીમાં ઉમેરવાનો અધિકાર છે.

ચૂંટણી પંચે એ પણ નોંધ્યું હતું કે છેલ્લા 20 વર્ષોમાં, મોટી સંખ્યામાં ઉમેરાઓ અને કાઢી નાખવાને કારણે મતદાર યાદીઓમાં ઘણા ફેરફારો થયા છે. ઝડપી શહેરીકરણ અને નોકરી, શિક્ષણ અને અન્ય કારણોસર લોકો વારંવાર સ્થળાંતર કરતા હોવાથી, મતદારો માટે તેમના જૂના સ્થાન પરથી તેમના નામ દૂર કર્યા વિના નવા સરનામે નોંધણી કરાવવી સામાન્ય બની ગઈ છે, જેના કારણે મતદાર યાદીમાં ડુપ્લિકેટ પ્રવેશો થઈ છે. આ કારણે, કમિશન માને છે કે યાદીમાં ઉમેરતા પહેલા દરેક વ્યક્તિને સંપૂર્ણ ચકાસણી પ્રક્રિયાની જરૂૂર છે.
કલમ 326 માં એક મુખ્ય નિયમ એ છે કે ફક્ત ભારતીય નાગરિકો જ મતદાર તરીકે નોંધણી કરાવી શકાય છે. તેથી, કમિશને આદેશમાં જણાવ્યું હતું કે તેની બંધારણીય ફરજ છે કે તે ખાતરી કરે કે ફક્ત ભારતના નાગરિકોને જ મતદાર યાદીમાં સામેલ કરવામાં આવે.