દક્ષિણના રાજ્યોમાં માત્ર 17% આયુષ્માન કાર્ડ પણ દર્દીઓ 53%
- ડિસેમ્બર 2023 સુધીના આંકડાઓ મુજબ 54% લાભાર્થીઓએ ખાનગી હોસ્પિટલમાં સારવાર લીધી
મોદી સરકારની મુખ્ય આરોગ્ય વીમા યોજના આયુષ્માન ભારત પ્રધાન મંત્રી જન આરોગ્ય યોજના (અઇ-ઙખઉંઅઢ) 2018 માં શરૂૂ કરવામાં આવી હતી. હવે 6 વર્ષ થઈ ગયા. દર વર્ષે યોજના હેઠળ ખર્ચવામાં આવતા કુલ નાણાંમાંથી બે તૃતિયાંશ ભાગ દેશભરની ખાનગી હોસ્પિટલોમાં જાય છે. માહિતી અધિકાર અધિનિયમ હેઠળ એક્સેસ કરવામાં આવેલ ડેટા દર્શાવે છે કે ડિસેમ્બર 2023 સુધીમાં તમામ લાભાર્થી ભંડોળમાંથી 54% ખાનગી હોસ્પિટલોમાં ગયા છે.
આયુષ્માન યોજનાને કેન્દ્ર અને રાજ્યો દ્વારા સંયુક્ત રીતે 60:40 (ઉત્તર-પૂર્વ અને પર્વતીય રાજ્યોના કિસ્સામાં 90:10) ના પ્રમાણમાં નાણાં પૂરાં પાડવામાં આવે છે. સૂચિબદ્ધ તમામ સુવિધાઓમાં સરકારી હોસ્પિટલોનો હિસ્સો 58% છે.2018 થી આ યોજના હેઠળ કુલ 72,817 કરોડ રૂૂપિયા ખર્ચવામાં આવ્યા છે. તેમાંથી રૂૂ. 48,778 કરોડ (67%) ખાનગી હોસ્પિટલોમાં ગયા. દક્ષિણના રાજ્યો તમિલનાડુ, કેરળ, કર્ણાટક, આંધ્રપ્રદેશ અને તેલંગાણા પાસે સમગ્ર દેશમાં માત્ર 17 ટકા આયુષ્માન કાર્ડ છે, પરંતુ તેઓ દેશના કુલ દર્દીઓમાં 53 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે. આ દક્ષિણના રાજ્યોમાં આ યોજનાનું મહત્વ દર્શાવે છે. છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં આ યોજનાનો લાભ લેનારા કુલ 5.47 કરોડ દર્દીઓમાંથી લગભગ 60 ટકા કર્ણાટક, તમિલનાડુ, કેરળ, આંધ્રપ્રદેશ અને છત્તીસગઢના હતા. આ દર્શાવે છે કે યોજનાઓ અને ભંડોળને લઈને કેન્દ્ર અને વિપક્ષ શાસિત રાજ્યો વચ્ચે વિવાદ હોવા છતાં, આયુષ્માન ભારત યોજના પર કોઈ અસર થઈ નથી. આ યોજના દિલ્હી, ઓડિશા અને પશ્ચિમ બંગાળમાં ઉપલબ્ધ નથી.
27,000 લિસ્ટેડ સેક્ધડરી (મેડિસિન, ગાયનેકોલોજી સહિતની મૂળભૂત વિશેષતા ધરાવતી હોસ્પિટલો) અને તૃતીય (સુપર-સ્પેશિયાલિટી, જેમ કે ન્યુરોસર્જરી, કાર્ડિયોલોજી, ઓર્થોપેડિક્સ)માં હોસ્પિટલમાં દાખલ થવા માટે પ્રતિ વર્ષ રૂૂ. 5 લાખ સુધીના લાભો સાથે કેશલેસ અને પેપરલેસ યોજનાનો લાભ આપતી આ યોજના લગભગ 2,000 પ્રક્રિયાઓને આવરી લે છે અને અન્ય ઘણી બિમારીઓ વચ્ચે કેન્સર-હૃદયની બિમારીઓથી પીડાતા દર્દીઓ માટે જટિલ કવરેજ પ્રદાન કરે છે.
હોસ્પિટલમાં દાખલ થવા દરમિયાન થયેલા ખર્ચ ઉપરાંત, આ યોજના હોસ્પિટલમાં દાખલ થયાના પ્રથમ ત્રણ દિવસ અને હોસ્પિટલમાં દાખલ થયા પછીના 15 દિવસના ખર્ચને પણ આવરી લે છે. 2011 સામાજિક-આર્થિક જાતિ વસ્તી ગણતરી દ્વારા લાભાર્થી પરિવારોને ઓળખવામાં આવે છે. લગભગ 13.44 કરોડ પરિવારો (65 કરોડ લોકો) આ યોજનાના સંભવિત લાભાર્થીઓ છે. અત્યાર સુધીમાં 32.40 કરોડ લોકોને આયુષ્માન ભારત કાર્ડ આપવામાં આવ્યા છે.
ગુજરાતમાં 70% લોકો ખાનગી હોસ્પિટલોમાં જાય છે
આઠ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં, યોજના હેઠળ સારવાર લેનારાઓમાંથી 70% લોકો ખાનગી હોસ્પિટલો તરફ વળ્યા છે. આ રાજ્યોમાં ઉત્તર પ્રદેશ (81%), હરિયાણા (81.45%), ગુજરાત (78%), ચંદીગઢ (76%), મહારાષ્ટ્ર (77%), તમિલનાડુ (74%), ઝારખંડ અને આંધ્ર પ્રદેશ (70%) નો સમાવેશ થાય છે. સમાવેશ થાય છે. ડેટા દર્શાવે છે કે ખાનગી હોસ્પિટલોમાં સારવાર લેતા 2.95 કરોડ લાભાર્થીઓનો મોટો હિસ્સો માત્ર પાંચ રાજ્યોમાં કેન્દ્રિત હતો. તેમાં તમિલનાડુ (71.95 લાખ દર્દીઓ), આંધ્રપ્રદેશ (35.78 લાખ દર્દીઓ), ઉત્તર પ્રદેશ (25.57 લાખ દર્દીઓ), ગુજરાત (23.04 લાખ દર્દીઓ) અને કેરળ (21.31 લાખ દર્દીઓ)નો સમાવેશ થાય છે.