નીતિશનો ચહેરો, ભાજપની રણનીતિ, જીવિકા યોજના વિજયના આધારસ્તંભ
બિહારની ચૂંટણી NDA માટે સરળ નહોતી. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી, ગૃહમંત્રી અમિત શાહ અને મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમાર દ્વારા કરવામાં આવેલી મહેનત સ્પષ્ટ હતી. પરંતુ જંગી જીત ફક્ત સખત મહેનતનું પરિણામ નથી.
એનડીએ 2025 ની બિહાર વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ઐતિહાસિક જંગી જીત તરફ આગળ વધી રહ્યું છે. સ્પષ્ટપણે, આ જનાદેશ ફક્ત વિપક્ષની ખામીઓનું પરિણામ નથી, પરંતુ ઉત્તમ ઉમેદવારો, શ્રેષ્ઠ નેતૃત્વ અને તેજસ્વી વ્યૂહરચનાનું પરિણામ છે. હાલમાં, આ જંગી જીતના મુખ્ય સ્તંભો છે.
મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમાર બિહાર ચૂંટણીમાં એનડીએના જંગી વિજયનો સૌથી મજબૂત સ્તંભ સાબિત થયા. બિહારના સૌથી લાંબા સમય સુધી મુખ્યમંત્રી રહેલા 74 વર્ષીય નીતિશે પોતાની રાજકીય કુશળતા અને સામાજિક ઇજનેરીથી મજબૂત ગઠબંધન બનાવ્યું છે. સુશાસન બાબુ તરીકેની તેમની છબી 2005 થી બિહારને જંગલ રાજથી મુક્તિ અપાવવાનું પ્રતીક બની ગઈ છે. નીતિશના નેતૃત્વએ જ ખાતરી આપી છે કે કુર્મી (3.5%) જાતિમાંથી હોવા છતાં, તેઓ બિહારના સર્વવ્યાપી સ્વીકૃત નેતા રહે છે. ભલે તે EBC (અત્યંત પછાત વર્ગ, 36%) હોય, જેમને નીતિશે અનામત અને કલ્યાણ યોજનાઓ દ્વારા એક કર્યા છે, કે ઉચ્ચ જાતિઓ, તેમનું બધા વર્ગો દ્વારા સન્માન કરવામાં આવે છે. મુસ્લિમો તેમને દુશ્મન માનતા નથી, અને ઘણા મુસ્લિમોએ પણ તેમને મત આપ્યા છે. નીતિશની ઉંમર અને સ્વાસ્થ્ય અંગે પ્રશ્નો ઉભા થયા હતા, પરંતુ તેમણે તેમની વિરુદ્ધની બધી વાતોને નકારી કાઢી હતી.
ચિરાગ પાસવાનના સમર્થનને ઓછું આંકી શકાય નહીં. એનડીએ માટેના તેમના સમર્થનને કારણે જ જનતા દળ યુનાઇટેડ અને ભાજપ બંને બિહારમાં સારું પ્રદર્શન કરી રહ્યા છે. રામવિલાસ પાસવાનના પુત્ર 43 વર્ષીય ચિરાગ પાસવાને પોતાની યુવા ઉર્જા અને પાસવાન વોટ બેંક (5-6%)નો ઉપયોગ કરીને ગઠબંધનને મજબૂત બનાવ્યું. તેમના પક્ષ, LJP (RV) એ એનડીએમાંથી 29 બેઠકો જીતી.
ચિરાગના સમર્થનને સમજવા માટે, આપણે સમજવું જોઈએ કે 2020 માં એનડીએમાંથી તેમના બહાર નીકળવાથી JDU અને BJP ને કેવી કિંમત ચૂકવવી પડી. તેમણે 2020માં નીતિશ કુમારને 40 બેઠકો ગુમાવવા મજબૂર કર્યા. ભાજપને પણ ઘણી બેઠકો પર નુકસાન થયું. 2025 માં, તેઓ એનડીએમાં જોડાયા અને ભાઈ ચિરાગ બન્યા અને મોદીએ તેમની પ્રશંસા કરી.
મુખ્યમંત્રીપદના ચહેરા પર સસ્પેન્સ બનાવવાની ભાજપની રણનીતિને તેનો સૌથી નબળો મુદ્દો માનવામાં આવતો હતો.ભાજપે નીતિશ કુમારના સમર્થકો અને તેમના વિરોધીઓ બંનેને ખુશ કરવા માટે આ રણનીતિ અપનાવી હતી, અને તે સફળ થતી દેખાય છે. તેથી, પાર્ટીએ તેમના નામની આસપાસ વ્યૂહાત્મક રીતે મૂંઝવણ જાળવી રાખી. ભાજપે દિલ્હી, મહારાષ્ટ્ર અને હરિયાણા સહિત અન્ય રાજ્યોમાં પણ આ રણનીતિનો ઉપયોગ કર્યો.
સુશાસન અને વિકાસ એનડીએની જીતના ત્રીજા સ્તંભ હતા, જે નીતિશકુમારના 20 વર્ષના શાસનનો પુરાવો છે. 1990માં બિમારુપ રાજ્ય રહેલું બિહાર હવે રસ્તાઓ (1 લાખ કિમી), વીજળી (95% કવરેજ) અને શિક્ષણમાં પ્રગતિ કરી રહ્યું છે. નીતિશના સુશાસન - કાયદો અને વ્યવસ્થામાં સુધારો અને ગુના દરમાં 50% ઘટાડો - એ મધ્યમ વર્ગને આકર્ષિત કર્યો. સ્માર્ટ સિટીઝ અને એક્સપ્રેસવે જેવી વિકાસ યોજનાઓએ ગ્રામીણ અર્થતંત્રને વેગ આપ્યો. જીવિકા દીદીએ 1.2 કરોડ મહિલાઓને સામેલ કરી, જેનું પરિણામ મતદાનમાં પ્રતિબિંબિત થયું. નીતિશે કૌશલ્ય વિકાસ દ્વારા બેરોજગારીનો જવાબ આપ્યો.
ગ્રાઉન્ડ બેનિફિશિયરી સ્કીમ્સે ગ્રામીણ બિહાર અને ગરીબો માટે અન્ય કોઈપણ રાજ્ય કરતાં વધુ કામ કર્યું છે. નીતિશની સાત નિશ્ચય અને ભાજપની કેન્દ્રીય યોજનાઓએ 5 કરોડ લાભાર્થીઓને લાભ આપ્યો છે. પીએમ આવાસ, ઉજ્જવલા અને આયુષ્માનએ ગ્રામીણ મતદારોને આકર્ષ્યા છે.
આ યોજનાઓ જાતિ-સંતુલિત હતી, જેમાં EBC અને દલિત મતદારોને સૌથી વધુ ફાયદો થયો હતો. નીતિશની રણનીતિ મહિલા કલ્યાણ પર કેન્દ્રિત હતી. પંચાયતો અને સરકારી નોકરીઓમાં મહિલાઓ માટે અનામતે એનડીએને મજબૂત સ્થાન અપાવ્યું.
બેઠક ફાળવણી અને સંકલન
બિહાર ચૂંટણી દરમિયાન એનડીએએ નોંધપાત્ર સમન્વય દર્શાવ્યો. ભાજપ અને જેડીયુ વચ્ચે તીવ્ર સ્પર્ધા હોવા છતાં, બેઠક ફાળવણી પર કોઈ સ્પષ્ટ વિવાદ નહોતો. બંને પક્ષો 101-101 બેઠકો મેળવવામાં સફળ રહ્યા. શરૂૂઆતમાં, એલજેપી અને હમમાં થોડો અસંતોષ હતો, પરંતુ મામલો ટૂંક સમયમાં ઉકેલાઈ ગયો. બેઠકો માટે ઉમેદવારોની જાહેરાત પણ સમયસર કરવામાં આવી હતી. બીજી તરફ, મહાગઠબંધન છેલ્લી ઘડી સુધી બેઠક વહેંચણી સાથે સંઘર્ષ કરી રહ્યું હતું.
