ચોમાસું આગળ વધવા સાથે મજબૂત બની રહ્યું છે

સેટેલાઇટ તસવીરો સૂચવે છે કે ચોમાસું મહારાષ્ટ્રના અન્ય વિસ્તારો, કર્ણાટક, તામિલનાડુના બાકીના ભાગો, તેલંગાણા-આંધ્રના કેટલાક વિસ્તારોથી લઇ ઉતરપૂર્વ સુધી પહોંચશે

ભારતના INSAT-3DS ની નવીનતમ ઉપગ્રહ છબીઓ અનુસાર, દક્ષિણ પશ્ચિમ ચોમાસું તેની ઝડપી પ્રગતિ ચાલુ રાખતા મુંબઈ અને મહારાષ્ટ્રના મોટા ભાગો વધુ ભારે વરસાદ માટે તૈયાર છે.

આ છબીઓ મહારાષ્ટ્ર અને દરિયાકાંઠાના કર્ણાટક પર ગાઢ વાદળછાયાનું નોંધપાત્ર સંચય દર્શાવે છે, જે સંકેત આપે છે કે આગામી દિવસોમાં ચોમાસું વધુ તીવ્ર બનશે.ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD) એ ગઇકાલે પુષ્ટિ કરી હતી કે દક્ષિણ પશ્ચિમ ચોમાસું ઘણા મુખ્ય પ્રદેશોમાં આગળ વધી ગયું છે.

આમાં મધ્ય અરબી સમુદ્રના વધુ ભાગો, મહારાષ્ટ્રના વધારાના વિસ્તારો - મુંબઈ અને પુણે - સાથે કર્ણાટક, જેમાં બેંગલુરુનો સમાવેશ થાય છે, તમિલનાડુના બાકીના ભાગો, તેલંગાણા અને આંધ્રપ્રદેશના કેટલાક ભાગો અને પશ્ચિમ મધ્ય અને ઉત્તર બંગાળની ખાડીના વધુ ભાગોનો સમાવેશ થાય છે.

ચોમાસુ મિઝોરમના બાકીના ભાગોમાંથી પણ પસાર થઈ ગયું છે અને હવે તે ત્રિપુરા, મણિપુર, નાગાલેન્ડ અને અરુણાચલ પ્રદેશના સમગ્ર વિસ્તાર તેમજ આસામ અને મેઘાલયના કેટલાક ભાગોને આવરી લે છે.

હાલની ઉત્તરીય ચોમાસાની મર્યાદા (NLM) હવે મુંબઈ, પુણે, શોલાપુર, કલબુર્ગી, મહબૂબનગર, કવલી, અગરતલા, ગોલપરા અને 28.5ગ/89ઊ સુધી ફેલાયેલી રેખામાંથી પસાર થાય છે, જે વરસાદી પ્રણાલીની ઝડપી ઉત્તર તરફ પ્રગતિ દર્શાવે છે. હવામાનશાસ્ત્રીઓના અહેવાલ મુજબ આગામી ત્રણ દિવસમાં ચોમાસાના વધુ આગળ વધવા માટે પરિસ્થિતિઓ ખૂબ જ અનુકૂળ રહેશે.IMDઅપેક્ષા રાખે છે કે વરસાદ મધ્ય અરબી સમુદ્રના બાકીના ભાગો, મહારાષ્ટ્ર અને કર્ણાટકના વધુ વિસ્તારો, તેલંગાણા અને આંધ્રપ્રદેશના વધારાના ભાગો, પશ્ચિમ મધ્ય અને ઉત્તર બંગાળની ખાડીના બાકીના ભાગો અને બાકીના ઉત્તરપૂર્વીય રાજ્યો સુધી પહોંચશે.

ઉપ-હિમાલયી પશ્ચિમ બંગાળ અને સિક્કિમના કેટલાક ભાગોમાં પણ ટૂંક સમયમાં ચોમાસાની શરૂૂઆત થવાની સંભાવના છે. મુંબઈમાં, જ્યાં પહેલાથી જ વહેલા વરસાદને કારણે પાણી ભરાઈ ગયા છે અને ટ્રાફિક જામ થઈ ગયો છે, ત્યાં આગાહી મુજબ વધુ તીવ્ર વરસાદ પડી રહ્યો છે. ચોમાસાના આગમન સાથે, ઉપગ્રહ ડેટા બદલાતી હવામાન પેટર્નનું નિરીક્ષણ કરવામાં અને મુંબઈ જેવા શહેરોને આગળના પૂર માટે તૈયાર કરવામાં મદદ કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવશે. જેમ જેમ ચોમાસાના પવનો આગળ વધે છે, તેમ તેમ તેમને અરબી સમુદ્રમાં બનેલા અને મરાઠવાડા અને નજીકના વિસ્તારોમાં 26 મેના રોજ ટકી રહેલા ઓછા દબાણવાળા ક્ષેત્ર દ્વારા મદદ મળી છે. IMDના જણાવ્યા અનુસાર, નીચા દબાણવાળા ક્ષેત્રથી ઉત્તરપશ્ચિમ બંગાળની ખાડી સુધી એક ઉપલા હવાનો પ્રવાહ પણ અસ્તિત્વમાં છે. હવાનો પ્રવાહ ચોમાસાની અરબી સમુદ્ર શાખાને ઉત્તર તરફ મહારાષ્ટ્ર, તેલંગાણા અને આંધ્રપ્રદેશ તરફ ખેંચી ગયો હોઈ શકે છે.

બંગાળની ખાડીમાં હળવા દબાણ ક્ષેત્રની રચના ટ્વિસ્ટ લાવી શકે છે
નૈઋત્ય ચોમાસા (SWM) એ ઝડપી શરૂૂઆત કરી છે અને 24 મે, 2025 ના રોજ તેની શરૂૂઆત પછી મહારાષ્ટ્રના મુંબઈ, દક્ષિણ તેલંગાણા, આંધ્રપ્રદેશ અને લગભગ સમગ્ર ઉત્તરપૂર્વ ભારતમાં પહોંચી ગયું છે. પરંતુ બંગાળની ખાડીમાં ઓછા દબાણવાળા ક્ષેત્રની રચના સાથે આગામી અઠવાડિયામાં વરસાદ અટકી જવા અને ઓછો વરસાદ પડવાનો ભય રહે છે.IMDના જણાવ્યા અનુસાર, નીચા દબાણવાળા ક્ષેત્રથી ઉત્તરપશ્ચિમ બંગાળની ખાડી સુધી એક ઉપલા હવાનો પ્રવાહ પણ અસ્તિત્વમાં છે. નીચા દબાણવાળા ક્ષેત્ર અને ઉપલા હવાનો પ્રવાહ ચોમાસાની અરબી સમુદ્ર શાખાને ઉત્તર તરફ મહારાષ્ટ્ર, તેલંગાણા અને આંધ્રપ્રદેશ તરફ ખેંચી ગયો હોઈ શકે છે. IMDએ આજે પશ્ચિમ-મધ્ય અને સંલગ્ન ઉત્તર બંગાળની ખાડીમાં ઓછા દબાણવાળા વિસ્તારની રચનાનો સંકેત પણ આપ્યો છે. ઓછા દબાણવાળા વિસ્તારોની રચના જે ચક્રવાતમાં તીવ્ર બની છે તેના કારણે 2024 અને 2021 જેવા પાછલા વર્ષોમાં ચોમાસાના પવનો અટકી ગયા છે. શું ઝડપી પ્રગતિ પછી વર્તમાન સિઝનમાં આવી સ્થગિતતા થાય છે, જેના કારણે ગરમીના મોજા અને ટૂંકા ગાળાના દુષ્કાળ જેવી પરિસ્થિતિઓ સર્જાય છે, તે જોવાનું બાકી છે.