ઇઝરાયેલ-ઇરાન મુદ્દે ભારતની ચુપકીદી રાજદ્વારી ભૂલ: સોનીયા ગાંધી

ભારત પોરતાની નૈતિક અને વ્યુહાત્મક વિદેશનીતિમાં પણ ઉણું ઉતર્યું: 1994માં ઇરાને કાશ્મીર મુદ્દે યુએન હ્યુમન કમિશનમાં ઠરાવ અટકાવવામાં મદદ કરી હતી

કોંગ્રેસના નેતા સોનિયા ગાંધીએ કહ્યું છે કે ઇઝરાયલ અને ઇરાન વચ્ચે ચાલી રહેલી દુશ્મનાવટ પર ભારતનું મૌન માત્ર રાજદ્વારી ભૂલ જ નહીં પરંતુ ભારતની નૈતિક અને વ્યૂહાત્મક પરંપરાઓથી વિદાય દર્શાવે છે. એક અખબાર માટેના લેખમાં હિન્દુ માટે એક ઓપ-એડમાં, સોનીયા ગાંધીએ 13 જૂને ઇઝરાયલના ઇરાની પ્રદેશ પર લશ્કરી હુમલાને ગેરકાયદેસર અને સાર્વભૌમત્વનું ઉલ્લંઘન ગણાવીને તેની નિંદા કરી હતી.

તેમણે જણાવ્યું હતું કે, ઇતિહાસ આપણને યાદ અપાવે છે કે નેતન્યાહૂએ 1995 માં વડાપ્રધાન યિત્ઝાક રાબિનની હત્યામાં પરિણમેલી નફરતની જ્વાળાઓને ભડકાવવામાં મદદ કરી હતી, જેનાથી ઇઝરાયલીઓ અને પેલેસ્ટિનિયનો વચ્ચેની સૌથી આશાસ્પદ શાંતિ પહેલનો અંત આવ્યો હતો.

આ લેખમાં ભારતની અનન્ય રાજદ્વારી સ્થિતિ પર ખાસ ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો, જેમાં ઈરાન અને ઇઝરાયલ બંને સાથે લાંબા સમયથી સંબંધો છે. જ્યારે ભારતે તાજેતરના દાયકાઓમાં ઇઝરાયલ સાથે સંરક્ષણ, વેપાર અને ગુપ્તચર સહયોગનો વિસ્તાર કર્યો છે, ત્યારે તે ઈરાન સાથે ઊંડા ઐતિહાસિક, સભ્યતા અને વ્યૂહાત્મક સંબંધો પણ જાળવી રાખે છે. ઈરાન ભારતનો લાંબા સમયથી મિત્ર રહ્યો છે અને તે આપણી સાથે ગાઢ સભ્યતા સંબંધોથી બંધાયેલો છે. તેનો ઇતિહાસ સતત ટેકો આપવાનો રહ્યો છે, જેમાં જમ્મુ અને કાશ્મીર સહિત મહત્વપૂર્ણ તબક્કે પણ તેનો સમાવેશ થાય છે. 1994માં, ઈરાને કાશ્મીર મુદ્દા પર યુએન કમિશન ઓન હ્યુમન રાઈટ્સ ખાતે ભારતનો ટીકાત્મક ઠરાવ અટકાવવામાં મદદ કરી હતી. ખરેખર, ઈરાનનું ઈસ્લામિક રિપબ્લિક તેના પુરોગામી, ઈરાનના શાહી રાજ્ય કરતાં ભારત સાથે ઘણું વધુ સહકારી રહ્યું છે, જે 1965 અને 1971ના યુદ્ધોમાં પાકિસ્તાન તરફ ઝુકાવ્યું હતું.

2018માં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સની એકપક્ષીય ખસી ગયા બાદ 2015ના સંયુક્ત વ્યાપક કાર્ય યોજનાના પતનથી વર્ષોની બહુપક્ષીય રાજદ્વારી નીતિ નબળી પડી હતી.

તે નિર્ણયથી ભારતના આર્થિક હિતોને ગંભીર અસર થઈ હતી, ખાસ કરીને ચાબહાર બંદર પ્રોજેક્ટ અને આંતરરાષ્ટ્રીય ઉત્તર-દક્ષિણ પરિવહન કોરિડોરની આસપાસ આપણા આર્થિક હિતો જોખમાયા છે.
તેમણે ભારત સરકારને આ ક્ષેત્રમાં તેની રાજદ્વારી ભૂમિકા ફરીથી સ્થાપિત કરવા અપીલ કરી છે. તેણીએ ભારતને સ્પષ્ટ રીતે બોલવા, જવાબદારીપૂર્વક કાર્ય કરવા અને પશ્ચિમ એશિયામાં તણાવ ઓછો કરવા અને સંવાદમાં પાછા ફરવા માટે ઉપલબ્ધ દરેક રાજદ્વારી માધ્યમનો ઉપયોગ કરવા વિનંતી કરી હતી.

ટ્રમ્પને પોતાના જાસુસો પર ભરોસો નથી, તેની ભુલથી ઇરાકની જેમ સામુકિ હત્યાનો થશે
સોનીયા ગાંધીએ યુએસ રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની પણ ટીકા કરી હતી, અને તેમના પર આક્રમક મુદ્રાના પક્ષમાં પોતાના ગુપ્તચર સમુદાયના મૂલ્યાંકનોને અવગણવાનો આરોપ મૂક્યો હતો. ટ્રમ્પે અગાઉ અનંત યુદ્ધો અને લશ્કરી-ઔદ્યોગિક સંકુલની શક્તિ સામે ચેતવણી આપી હતી. છતાં હવે તેઓ એ જ ભૂલોનું પુનરાવર્તન કરી રહ્યા હોય તેવું લાગે છે જેના કારણે ઇરાકમાં યુદ્ધ થયું હતું, તેમણે 2003 માં ઇરાકના કથિત સામૂહિક વિનાશના શસ્ત્રો વિશેના દાવાઓનો ઉલ્લેખ કરતા આ જણાવ્યું હતું.