અઘોષિત સંપત્તિની શંકા પર ઇન્કમ ટેકસ બેંક લોકરનું સરપ્રાઇઝ ચેકિંગ કરી શકે : હાઇકોર્ટ

તાજેતરના ચુકાદામા દિલ્હી હાઈકોર્ટે જણાવ્યું હતું કે જો જાહેર ન કરાયેલ સંપત્તિની શંકા કરવાના યોગ્ય કારણો હોય તો આવકવેરા વિભાગ આવકવેરા અધિનિયમ, 1961 ની કલમ 132 હેઠળ પરિવારના લોકર્સ પર અચાનક તપાસ કરી શકે છે.

રાજ કૃષ્ણ ગુપ્તા અને તેમના પરિવારે 11 મે 2024 ના રોજ દક્ષિણ દિલ્હી વોલ્ટ્સ, ગ્રેટર કૈલાશ-II , નવી દિલ્હીમાં તેમના લોકર્સ પર કરવામાં આવેલી શોધ અને જપ્તીને પડકારતી રિટ અરજી દાખલ કરી હતી. અરજદારોના વકીલે દલીલ કરી હતી કે મળી આવેલી કિંમતી વસ્તુઓ કાં તો જાહેર કરેલી આવક, પૂર્વજોની મિલકત હતી અથવા તેમની પુત્રીઓની હતી

અરજદારોના વકીલે એવી પણ દલીલ કરી હતી કે વિભાગ પાસે એવું માનવા માટે યોગ્ય કારણોનો અભાવ હતો અને શોધ પહેલાં કોઈ સમન્સ કે નોટિસ જારી કરવામાં આવી ન હતી અને પરિવાર નિયમિત આવકવેરા ફાઇલ કરનાર હતો. તેમણે એવી પણ દલીલ કરી હતી કે શોધથી તેમને ભારતીય બંધારણની કલમ 300A હેઠળ મિલકતના અધિકારથી વંચિત રાખવામાં આવ્યા હતા.

વિભાગના વકીલે સમજાવ્યું હતું કે કલમ 131(1અ) હેઠળ સમન્સ બે અરજદારોને જારી કરવામાં આવ્યા હતા, અને તેમના નિવેદનો શપથ હેઠળ નોંધવામાં આવ્યા હતા, જે દરમિયાન તેઓ બિલ અથવા સહાયક દસ્તાવેજો રજૂ કરવામાં નિષ્ફળ ગયા હતા. તેમણે વધુમાં સમજાવ્યું હતું કે સોના-ચાંદી પણ મળી આવી હતી, અને CBDT સૂચના નંબર 1916 ફક્ત મર્યાદિત ઝવેરાત પર લાગુ પડે છે, મોટા સોના-ચાંદી પર નહીં.

ન્યાયાધીશ વી. કામેશ્વર રાવ અને ન્યાયાધીશ સૌરભ બેનર્જીની બનેલી ડિવિઝન બેન્ચે અવલોકન કર્યું હતું કે કલમ 132 શોધની પરવાનગી આપે છે જો તેની કલમોમાંની કોઈપણ શરતો સંતોષાય અને કારણોની પર્યાપ્તતા ન્યાયિક સમીક્ષા માટે ખુલ્લી ન હોય. કોર્ટે સમજાવ્યું કે ગુપ્ત તપાસમાં બેનામી લોકર્સનો દુરુપયોગ થયો હોવાનું બહાર આવ્યું છે અને અરજદારોની નાણાકીય પ્રોફાઇલ બહુવિધ ઊંચા ભાડાના લોકર્સ રાખવાને ન્યાયી ઠેરવતી નથી, જેનાથી અઘોષિત સંપત્તિની શંકા ઉભી થાય છે.

કોર્ટે અવલોકન કર્યું કે રેકોર્ડ પરની સામગ્રી માને છે કે વાસ્તવિક કારણો અસ્તિત્વમાં છે અને શોધ મનસ્વી નહોતી. કોર્ટે ઠરાવ્યું કે અરજદારોના લોકર્સ પર કરવામાં આવેલી શોધ અને જપ્તી કાયદેસર હતી. રિટ અરજી ફગાવી દેવામાં આવી હતી.