I.N.D.I.A. વેરવિખેર, NDAનો પાયો વિસ્તર્યો
18મી લોકસભા ચૂંટણીની તારીખો જાહેર કરવામાં આવી નથી, પરંતુ તમામ રાજકીય પક્ષોએ તેની તૈયારી શરૂૂ કરી દીધી છે. સત્તારૂૂઢ એનડીએ ગઠબંધનની મુખ્ય પાર્ટી ભાજપે પણ નબળી બેઠકોની ઓળખ કરી લીધી છે અને ચૂંટણીની તારીખો જાહેર થાય તે પહેલા જ આ બેઠકો માટે ઉમેદવારોની જાહેરાત કરવાની તૈયારી કરી રહી છે. વળી, વિપક્ષી પાર્ટીઓનું એનડીએ ગઠબંધન પરસ્પર આંતરકલહ સાથે સંઘર્ષ કરી રહ્યું છે. બીજી તરફ, એનડીએમાં જનતા દળ યુ અને યુપીનો આરએસડી જોડાતા તે વધુ મજબુત અને વિસ્તૃત બન્યું છે.
અત્યાર સુધી અનેક મોટા પક્ષોએ એકલા હાથે ચૂંટણી લડવાની જાહેરાત કરી છે. ઘણા મોટા નેતાઓએ તેમની પાર્ટી છોડી દીધી છે. ઈં.ગ.ઉ.ઈં.અ ગઠબંધનને સૌથી મોટો ફટકો બિહારના મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારના ગઠબંધનથી અલગ થવાથી લાગ્યો છે. આ સિવાય પશ્ચિમ બંગાળમાં મમતા બેનર્જી અને દિલ્હી-પંજાબમાં આમ આદમી પાર્ટીએ પણ એકલા હાથે ચૂંટણી લડવાની જાહેરાત કરી છે. આવી સ્થિતિમાં જો સપાના અખિલેશ યાદવ પણ એકલા હાથે ચૂંટણી લડવાની વાત કરશે તો ભારત નામનું ગઠબંધન જ રહેશે અને એનડીએને પડકારવું ઘણું મુશ્કેલ બની જશે.
નીતિશ ફરી એકવાર ગઉઅનો હિસ્સો બની ગયા છે. ગઠબંધનમાંથી રાજ્યના મુખ્યમંત્રીનું અલગ થવું એ ઈં.ગ.ઉ.ઈં.અ ગઠબંધન માટે મોટો ફટકો છે. હવે વિપક્ષી છાવણી માટે બિહારમાં લોકસભાની 40માંથી 10 બેઠકો પણ જીતવી ઘણી મુશ્કેલ હશે. 2019માં કોંગ્રેસે અહીં માત્ર એક સીટ જીતી હતી, જ્યારે આરજેડી એક પણ સીટ જીતી શકી ન હતી. 16 સાંસદોવાળી ઉંઉઞ પાર્ટી હવે ગઉઅનો ભાગ બની ગઈ છે.
આવી સ્થિતિમાં, હાલમાં ગઉઅ ગઠબંધન પાસે 40માંથી 39 સાંસદો છે, જ્યારે ઈં.ગ.ઉ.ઈં.અ ગઠબંધન પાસે માત્ર એક જ સાંસદ છે. જો આ વખતે પણ પરિણામોમાં બહુ ફેરફાર નહીં થાય તો બિહારમાં વિપક્ષી ગઠબંધનને ફાયદાની આશા પર પાણી ફરી વળશે.
મમતા બેનર્જીએ 24 જાન્યુઆરીએ જાહેરાત કરી હતી કે તેઓ પશ્ચિમ બંગાળમાં એકલા હાથે ચૂંટણી લડશે. જો કે તેઓ ગઠબંધનથી દૂર નથી ચાલ્યા, પરંતુ એકલા ચૂંટણી લડવાનો તેમનો નિર્ણય મહાગઠબંધન માટે મોટું નુકસાન થઈ શકે છે. વિરોધ પક્ષોની એકતાનું કારણ એ હતું કે ભાજપ વિરુદ્ધ પડેલા મતો અન્ય પક્ષોમાં વહેંચાય છે અને 50 ટકાથી ઓછા મત મેળવ્યા પછી પણ ભાજપના ઉમેદવાર જીતે છે. હવે જો ટીએમસી પશ્ચિમ બંગાળમાં એકલા ચૂંટણી લડે છે, તો ગઠબંધનના અન્ય સહયોગી પણ તે જ બેઠક પર ચૂંટણી લડી શકે છે. આ સ્થિતિમાં ગઠબંધન કરવાથી કોઈ ફાયદો થશે નહીં. 2019માં કોંગ્રેસે અહીં 42માંથી 2 બેઠકો જીતી હતી. ભાજપને 18 અને ટીએમસીને 22 બેઠકો મળી છે.
ઈં.ગ.ઉ.ઈં.અ ગઠબંધનને ઉત્તર પ્રદેશમાં પણ ઝટકો લાગ્યો છે. રાષ્ટ્રીય લોકદળ હવે ભાજપમાં જોડાઈ ગયું છે. પશ્ચિમ ઉત્તર પ્રદેશમાં જાટ મતદારોમાં સારી પકડ ધરાવતા આરએલડીના જવાથી ભાજપને ઘણો ફાયદો થશે. તેનાથી મતોમાં ઘટાડો થશે. હવે ઉત્તર પ્રદેશમાં ભાજપને પડકાર આપવો સપા અને કોંગ્રેસ બંને માટે એકસાથે ખૂબ મુશ્કેલ હશે. સૌથી વધુ 80 બેઠકો ધરાવતા ઉત્તર પ્રદેશમાં 2019માં ભાજપને 62, બસપાને 10, સપાને 5 અને કોંગ્રેસને માત્ર એક બેઠક મળી હતી. અપના દળે કોંગ્રેસ કરતાં બે બેઠકો વધુ જીતી હતી.
કેરળમાં સીટોની વહેંચણી કરવી ભાજપ માટે ખૂબ મુશ્કેલ હશે. અહીં 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસે ઞઉઋ સાથે ગઠબંધન કર્યું હતું અને 20માંથી 19 બેઠકો જીતી હતી. જોકે, આ વખતે પાર્ટી માટે સીપીઆઈ (એમ) સાથે ગઠબંધન કરવું મુશ્કેલ બની શકે છે. ઈઙઈં(ખ) કોઈ પણ સંજોગોમાં એક બેઠક પર સહમત નહીં થાય. અહીં ગઠબંધન જાળવવા માટે કોંગ્રેસે તેના જૂના ગઠબંધનના ઓછામાં ઓછા અડધા સાંસદોની ટિકિટો રદ કરવી પડી શકે છે.
પાર્ટીઓ સિવાય ઘણા મોટા નેતાઓએ પણ મહાગઠબંધનની સાથે પોતાની પાર્ટી છોડી દીધી છે. જેમાં અશોક ચવ્હાણ, બાબા સિદ્દીકી અને કોંગ્રેસના મિલિંદ દેવરા મહારાષ્ટ્રના મોટા નામ છે. આ નેતાઓ પાર્ટી છોડવાના કારણે ગઠબંધન પણ નબળું પડ્યું છે. અશોક ચવ્હાણની સાથે 13 નેતાઓ ભાજપમાં જોડાઈ શકે છે. તેનાથી વિપક્ષી ગઠબંધન નબળું પડી રહ્યું છે. સાથે જ એનડીએની તાકાત પણ વધી રહી છે.