લોકસભા ચૂંટણી પહેલા સરકારની ભેટ: મનરેગાના વેતન દરમાં કર્યો વધારો

કેન્દ્ર સરકારે 'મહાત્મા ગાંધી રાષ્ટ્રીય ગ્રામીણ રોજગાર ગેરંટી યોજના' (મનરેગા) હેઠળ કામ કરતા મજૂરોને મોટી ભેટ આપી છે. સરકારે મનરેગાના વેતન દરમાં 3 થી 10 ટકાનો વધારો કર્યો છે. આજે (28 માર્ચ) આ સંબંધમાં એક જાહેરનામું બહાર પાડવામાં આવ્યું હતું. લોકસભા ચૂંટણી પહેલા વેતન દરમાં વધારો નાણાકીય વર્ષ 2024-25 માટે છે. મનરેગા કામદારો માટે નવા વેતન દરો 1 એપ્રિલ, 2024થી લાગુ થશે.

મનરેગાના વેતનમાં વધારો ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં કરવામાં આવેલા વધારા જેવો જ છે. નોટિફિકેશન અનુસાર, 2023-24ની સરખામણીમાં ઉત્તર પ્રદેશ અને ઉત્તરાખંડમાં 2024-25 માટે વેતન દરમાં ઓછામાં ઓછો 3 ટકાનો વધારો થયો છે. તે જ સમયે, ગોવામાં વેતનમાં સૌથી વધુ વધારો કરવામાં આવ્યો છે. અહીં મનરેગાના વેતન દરમાં 10.6 ટકાનો વધારો થયો છે. સરકારે એવા સમયે દરોમાં વધારો કર્યો છે જ્યારે પશ્ચિમ બંગાળ જેવા રાજ્યોમાંથી ભંડોળ રોકવાને લઈને વિવાદ ચાલી રહ્યો હતો.

બિઝનેસ સ્ટાન્ડર્ડે સૂત્રોને ટાંકીને જણાવ્યું હતું કે ગ્રામીણ વિકાસ મંત્રાલયે શ્રમ દરોને સૂચિત કરતા પહેલા ચૂંટણી પંચ પાસેથી પરવાનગી માંગી હતી. તેનું કારણ એ છે કે લોકસભા ચૂંટણીને ધ્યાનમાં રાખીને હાલમાં સમગ્ર દેશમાં આદર્શ આચારસંહિતા લાગુ છે. કમિશન તરફથી લીલી ઝંડી મળતા જ મંત્રાલયે તુરંત જ વધેલા વેતન અંગે સૂચના જારી કરી હતી. તમને જણાવી દઈએ કે વેતન દરોમાં ફેરફાર એ નિયમિત પ્રક્રિયા છે.

આ વર્ષે સંસદમાં રજૂ કરાયેલા અહેવાલમાં ગ્રામીણ વિકાસ અને પંચાયતી રાજ પરની સંસદીય સ્થાયી સમિતિએ રાજ્યોમાં મનરેગાના વેતન દરોમાં તફાવત વિશે માહિતી આપી હતી. સમિતિએ કહ્યું કે હવે જે વેતન આપવામાં આવી રહ્યું છે તે પૂરતું નથી. જો આપણે વર્તમાન જીવન ખર્ચ પર નજર કરીએ તો, વેતન દર પૂરતો નથી. સંસદીય સ્થાયી સમિતિએ લઘુત્તમ વેતન અંગે કેન્દ્ર સરકારની સમિતિ 'અનુપ સત્પથી સમિતિ'ના અહેવાલને પણ ટાંક્યો હતો. ભલામણ કરવામાં આવી હતી કે મનરેગા કાર્યક્રમ હેઠળ વેતન 375 રૂપિયા પ્રતિ દિવસ હોવું જોઈએ. જેના કારણે સરકાર વેતન વધારવા જઈ રહી હોય તેવું લાગી રહ્યું હતું.

મનરેગા શું છે?

મનરેગા કાર્યક્રમ 2005માં ગ્રામીણ વિકાસ મંત્રાલય દ્વારા શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો. તે વિશ્વની સૌથી મોટી રોજગાર ગેરંટી યોજનાઓમાંની એક ગણાય છે. આ યોજના હેઠળ, સરકારે લઘુત્તમ વેતન નક્કી કર્યું છે જેના પર ગ્રામીણ વિસ્તારના લોકોને નોકરી પર રાખવામાં આવે છે. મનરેગા હેઠળ કરવામાં આવતી કામગીરી અકુશળ છે, જેમાં ખાડા ખોદવાથી માંડીને ગટર બનાવવા સુધીના કામનો સમાવેશ થાય છે. યોજના હેઠળ, વર્ષમાં 100 દિવસની રોજગારની કાયદાકીય ગેરંટી છે.