વકફ કાયદા મુદ્દે સુપ્રીમ કોર્ટના વલણથી સરકાર ચિંતિત

કોર્ટમાં અમે અમારો ધર્મ ભૂલી જઇએ છીએ એવી ચીફ જસ્ટિસની ટિપ્પણી મોટો સંકેત

વકફ (સુધારા) અધિનિયમ, 2025ની બંધારણીય માન્યતાને પડકારતી 73 અરજીઓ પર સુપ્રીમ કોર્ટ આજે બીજા દિવસે સુનાવણી કરશે. આ કાયદો 8 એપ્રિલ, 2025ના રોજ અમલમાં આવ્યો હતો. આ કાયદો વ્યવસ્થાપનમાં સુધારો કરવાનો દાવો કરે છે, પરંતુ વિપક્ષી પક્ષો દ્વારા મુસ્લિમ સંપદાઓ, એફ.એફ.ની મિલકતો અને નિયમનને પડકારવામાં આવે છે. અરજીકર્તાઓ તેને મુસ્લિમ વિરોધી અને ગેરબંધારણીય ગણાવે છે. સુનાવણીનો પ્રથમ દિવસ (એપ્રિલ 16) ઉગ્ર ચર્ચાઓ અને મહત્વપૂર્ણ અવલોકનો દ્વારા ચિહ્નિત કરવામાં આવ્યો હતો, જેમાં મુખ્ય ન્યાયાધીશ સંજીવ ખન્નાએ વકફ મિલકતોના બિન-સૂચનો અને વકફ બોર્ડમાં બિન-મુસ્લિમ સભ્યોના સમાવેશ જેવા મુદ્દાઓ પર પ્રશ્નો ઉઠાવ્યા હતા.

વાસ્તવમાં ગઇકાલે જ સુપ્રીમ કોર્ટે આદેશ પસાર કરવાનો પ્રસ્તાવ મુક્યો હતો, જેનો કેન્દ્ર દ્વારા વિરોધ કરવામાં આવ્યો હતો, જેણે આવા કોઈપણ વચગાળાના આદેશ પહેલાં વિગતવાર સુનાવણીની માંગ કરી હતી.
કોર્ટે કેન્દ્રીય વકફ પરિષદો અને બોર્ડમાં બિન-મુસ્લિમોના સમાવેશ પર નારાજગી વ્યક્ત કરી હતી અને કેન્દ્રને પૂછ્યું હતું કે શું તે હિન્દુ ધાર્મિક ટ્રસ્ટમાં મુસ્લિમોનો સમાવેશ કરવા તૈયાર છે?

કેન્દ્ર તરફથી સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતાએ દલીલ કરી હતી, જ્યારે મુસ્લિમ સંસ્થાઓ અને વ્યક્તિગત અરજદારો વતી કપિલ સિબ્બલ, રાજીવ ધવન, અભિષેક સિંઘવી, સીયુ સિંહ સહિતના વરિષ્ઠ વકીલોએ દલીલ કરી હતી.

બધી દલીલો સાંભળ્યા પછી મુખ્ય ન્યાયાધીશ સંજીવ ખન્નાએ નોટિસ જાહેર કરવાનો અને વચગાળાનો આદેશ પસાર કરવાનો પ્રસ્તાવ મુક્યો અને કહ્યું કે આ સમાનતાઓને સંતુલિત કરશે. તેમણે કહ્યું કે કેટલીક જોગવાઈઓના ગંભીર પરિણામો આવી શકે છે. ખાસ કરીને જે ન્યાયિક રીતે માન્ય વકફ મિલકતોને નબળી પાડી શકે છે.

બેન્ચે કહ્યું, કોર્ટ દ્વારા વકફ તરીકે જાહેર કરાયેલી મિલકતોને વકફ તરીકે ડી-નોટિફાઇડ ન કરવી જોઈએ, પછી ભલે તે વકફ બાય યુઝર હોય અથવા તો વિલેખથી વકફ હોય. જોકે કોર્ટ વકફ સુધારા અધિનિયમ 2025 ને પડકારતી અરજી પર સુનાવણી કરી રહી છે. બેન્ચે સુધારેલા કાયદાની એક જોગવાઈ પર પણ સ્ટે મુકવાનો સંકેત આપ્યો હતો, જેમાં જણાવાયું છે કે જ્યાં સુધી કલેક્ટર તપાસ ન કરે કે મિલકત સરકારી જમીન છે કે નહીં ત્યાં સુધી વકફ મિલકતને વકફ ગણવામાં આવશે નહીં.

બેન્ચે કાયદા સામે ઉઠાવવામાં આવેલા જોગવાઈ મુજબના વાંધાઓની નોંધ લીધી અને કાયદાના અનેક પાસાઓ પર વાંધો વ્યક્ત કર્યો, જેમાં સેન્ટ્રલ વકફ કાઉન્સિલ, રાજ્ય વકફ બોર્ડ વગેરેમાં બિન-મુસ્લિમોનો સમાવેશ સામેલ છે. તેણે જિલ્લા કલેક્ટરને વકફ મિલકતો સંબંધિત વિવાદોનું સમાધાન કરવાની સત્તા આપતી અને સક્ષમ અદાલતોને વકફ તરીકે જાહેર કરાયેલી મિલકતોનું ડિનોટિફિકેશન કરવાની મંજૂરી આપતી જોગવાઈઓ પર પણ વાંધો ઉઠાવ્યો હતો. જયારે સોલિસીટર જનરલે હિંદુ જજોની બેંચે વકફ કાયદા સંબંધી અરજીઓની સુનાવણી ન કરવી જોઇએ તેવું સુચન કરતા ચીફ જસ્ટીસે કહ્યું કે માફ કરશો, અમે અહીં આવીછે છીએ ત્યારે અમારો ધર્મ ભુલી જઇએ છીએ. આ ટિપ્પણીને સુચક સુચક માનવામાં આવે છે.

કંઇક મોટું થવાના એંધાણ: મોદીની રાષ્ટ્રપતિ સાથે અચાનક મુુલાકાત
વકફ કાયદો સંસદ દ્વારા પસાર કરવામાં આવ્યો હતો. હવે રસ્તાઓથી લઈને સુપ્રીમ કોર્ટ સુધી અરાજકતા ફેલાઈ છે. એક તરફ મુર્શિદાબાદમાં વક્ફ કાયદાને લઈને તણાવ વધ્યો છે, તો બીજી તરફ સુપ્રીમ કોર્ટમાં સુનાવણી ચાલી રહી છે. દરમિયાન, પીએમ મોદીની રાષ્ટ્રપતિ સાથે અચાનક મુલાકાત અંગે અટકળો ચાલી રહી છે. પ્રશ્ન એ છે કે પીએમ મોદી અને રાષ્ટ્રપતિ વચ્ચે ખરેખર શું વાત થઈ? શું હેતુ હતો, કંઈક મોટું થવાનું છે? હા, મોદી મંગળવારે અચાનક રાષ્ટ્રપતિ ભવન પહોંચ્યા હતા. ત્યાં તેઓ રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુને મળ્યા. આ બેઠક લગભગ એક કલાક ચાલી. આ અચાનક થયેલી મુલાકાતમાં શું ચર્ચા થઈ તે પણ બહાર આવ્યું છે. સૂત્રોનું કહેવું છે કે પીએમ મોદી અને રાષ્ટ્રપતિ વચ્ચેની મુલાકાતમાં વક્ફ એક્ટ વિરુદ્ધ દાખલ અરજીઓ પર સુપ્રીમ કોર્ટની ટિપ્પણીઓ પર ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. ચર્ચાના અન્ય મુદ્દાઓ પણ હતા, પરંતુ વક્ફ અને સુપ્રીમ કોર્ટની ટિપ્પણીઓ મહત્વપૂર્ણ હતી.