આઉટ સોર્સિંગ દ્વારા કર્મચારીઓનું શોષણ ખોટું: સુપ્રીમ

સરકાર બજાર ખેલાડી નથી, પણ બંધારણીય નોકરીદાતા છે: યુપીના દૈનિક વેતનદારોની અપીલ પર કોર્ટનો ઐતિહાસિક નિર્ણય

સરકાર એક બંધારણીય નોકરીદાતા છે અને તે આઉટસોર્સિંગ પર રોજગાર આપીને લોકોનું શોષણ કરી શકતી નથી. સુપ્રીમ કોર્ટે કર્મચારીઓને લાંબા સમય સુધી એડહોક પર રાખ્યા પછી અને નાણાકીય મર્યાદાઓને ટાંકીને નિયમિત રોજગાર ન આપવા પર આ કહ્યું. બેન્ચે ઐતિહાસિક નિર્ણયમાં સ્પષ્ટ કર્યું કે જાહેર સંસ્થાઓ નાણાકીય મર્યાદાઓ અથવા ખાલી જગ્યાઓના અભાવ જેવા બહાના બનાવીને લાંબા સમયથી કામ કરતા કામચલાઉ કર્મચારીઓને નિયમિતકરણ અને પગારમાં સમાનતાથી વંચિત રાખી શકતી નથી. ઉત્તર પ્રદેશ ઉચ્ચ શિક્ષણ સેવા આયોગના દૈનિક વેતન કર્મચારીઓ દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી અપીલ પર ન્યાયાધીશ વિક્રમ નાથ અને સંદીપ મહેતાની બેન્ચે આ નિર્ણય આપ્યો હતો.

આ કર્મચારીઓએ જણાવ્યું હતું કે અમે વર્ષોથી કામ કરી રહ્યા છીએ, પરંતુ સરકારે અમને નિયમિત કરવાનો ઇનકાર કર્યો છે. આ ઉપરાંત, અમને ખૂબ જ ઓછો પગાર પણ મળી રહ્યો છે, જ્યારે સમાન પદના નિયમિત કર્મચારીઓનો પગાર ઘણો વધારે છે. બેન્ચે કહ્યું કે આઉટસોર્સિંગ ઢાલ ન બની શકે, જેનો ઉપયોગ કરીને કાયમી કામોમાં રોકાયેલા કર્મચારીઓ યોગ્ય પગાર અને નોકરીથી વંચિત રહે છે. કોર્ટે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું કે રાજ્ય (કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો) ખાનગી કંપનીઓની જેમ બજાર ખેલાડીઓ નથી પરંતુ બંધારણીય નોકરીદાતા છે.
તેમણે સરકારના મૂળભૂત અને મહત્વપૂર્ણ કાર્યો કરનારાઓ માટે ભંડોળના અભાવ વિશે વાત ન કરવી જોઈએ. બેન્ચે કહ્યું કે જો કોઈ કાર્ય સતત ચાલી રહ્યું હોય, તો સંસ્થાએ તેના સંબંધમાં પણ પોસ્ટ્સ પ્રકાશિત કરવી જોઈએ અને લોકોને નિયમિત ભરતી આપવી જોઈએ.

હકીકતમાં, ઉત્તર પ્રદેશ ઉચ્ચ શિક્ષણ સેવા આયોગના દૈનિક વેતન કર્મચારીઓએ કમિશનને પોતાને નિયમિત કરવા માટે અપીલ કરી હતી. આ અપીલ ફગાવી દેવામાં આવી હતી અને કહેવામાં આવ્યું હતું કે ભંડોળનો અભાવ છે. આની સામે, આ કર્મચારીઓએ વકીલ શ્રીરામ પરક્કટ દ્વારા સર્વોચ્ચ અદાલતનો સંપર્ક કર્યો હતો. આના પર, બેન્ચે સરકારી સંસ્થાઓને સલાહ આપી છે.

જસ્ટિસ નાથે પોતાના ચુકાદામાં લખ્યું છે કે જો કામચલાઉ કર્મચારીઓને લાંબા ગાળાની નિયમિત નોકરીઓ માટે રાખવામાં આવે છે, તો તે જાહેર વહીવટમાં વિશ્વાસ પણ ઘટાડે છે. આ ઉપરાંત, સમાનતાના અધિકાર અને તેના રક્ષણના વચનનું પણ ઉલ્લંઘન થાય છે. બેન્ચે કહ્યું કે સંસ્થાઓએ એ પણ સમજાવવું જોઈએ કે તેઓ નિયમિત નોકરીઓ માટે પોસ્ટ્સ મંજૂર કર્યા વિના કામચલાઉ કર્મચારીઓને કેમ નોકરી આપી રહ્યા છે. બેન્ચે કહ્યું કે કોઈ વ્યક્તિ અસુરક્ષાના ક્ષેત્રમાં રહેતા કેટલા સમય સુધી કામ કરી શકે છે. કોર્ટે કહ્યું કે પારદર્શિતાનો અભાવ હોય ત્યારે એડહોક સિસ્ટમ કામ કરે છે.