વાયનાડમાં વિનાશક ભૂસ્ખલનના મૂળમાં પર્યાવરણની ઉપેક્ષા

દેશમાં 30 સૌથી વધુ ભૂસ્ખલન સંભવિત જિલ્લામાંથી 10 કેરળમાં, ઇન્ટરનેશનલ જર્નલ ઓફ એન્વાયરમેન્ટલનો રિપોર્ટ

ઇન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઇઝેશનના નેશનલ રિમોટ સેન્સિંગ સેન્ટર દ્વારા ગયા વર્ષે જારી કરાયેલા ભૂસ્ખલન નકશા અનુસાર, દેશના ત્રીસ સૌથી વધુ ભૂસ્ખલન-સંભવિત જિલ્લાઓમાંથી 10 કેરળમાં છે. જેમાં વાયનાડ 13મા સ્થાને છે. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે પશ્ચિમ ઘાટ અને કોંકણ હિલ્સ (તમિલનાડુ, કેરળ, કર્ણાટક, ગોવા અને મહારાષ્ટ્ર)માં 0.09 મિલિયન ચોરસ કિલોમીટર વિસ્તારમાં ભૂસ્ખલનનું જોખમ છે. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, ખૂબ જ વધારે વસ્તીને કારણે, ખાસ કરીને કેરળમાં પશ્ચિમ ઘાટના રહેવાસીઓના ઘરોની ગીચતા વધુ મહત્વપૂર્ણ છે. સ્પ્રિંગર દ્વારા પ્રકાશિત અભ્યાસમાં જણાવાયું છે કે કેરળના તમામ ભૂસ્ખલન-સંભવિત કેન્દ્રો પશ્ચિમ ઘાટ ક્ષેત્ર અને ઇડુક્કી, એર્નાકુલમ, કોટ્ટાયમ, વાયનાડ, કોઝિકોડ અને મલપ્પુરમ જિલ્લાઓમાં કેન્દ્રિત છે.

વાયનાડમાં ઘટી રહેલા વન કવર પર 2022 માં પણ એક અભ્યાસ હાથ ધરવામાં આવ્યો હતો, જેમાં જાણવા મળ્યું હતું કે 1950 અને 2018 ની વચ્ચે જિલ્લામાં 62 ટકા જંગલો ગાયબ થઈ ગયા હતા. ઈન્ટરનેશનલ જર્નલ ઓફ એન્વાયરમેન્ટલ એન્ડ પબ્લિક હેલ્થમાં પ્રકાશિત થયેલા અભ્યાસમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે વાયનાડના કુલ વિસ્તારનો લગભગ 85 ટકા વિસ્તાર 1950ના દાયકામાં વન કવર હતો. વૈજ્ઞાનિકોના મતે હવામાન પરિવર્તનના કારણે પશ્ચિમ ઘાટમાં ભૂસ્ખલનની શક્યતા વધી રહી છે. તે વિશ્વના જૈવવિવિધતાના આઠ સૌથી ગરમ સ્થળોમાંનું એક છે.

કોચીન યુનિવર્સિટી ઓફ સાયન્સ એન્ડ ટેક્નોલોજીના એડવાન્સ્ડ સેન્ટર ફોર એટમોસ્ફેરિક રડાર રિસર્ચના ડિરેક્ટર એસ. અભિલાષે કહ્યું કે અરબી સમુદ્રના ગરમ થવાને કારણે ઠંડા વાદળો રચાઈ રહ્યા છે, જેના કારણે કેરળમાં ટૂંકા ગાળામાં ભારે વરસાદ થઈ રહ્યો છે અને ભૂસ્ખલનની શક્યતા વધી રહી છે. તેમણે કહ્યું, અમારા સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે દક્ષિણ-પૂર્વ અરબી સમુદ્ર ગરમ થઈ રહ્યો છે, જેના કારણે કેરળ સહિત આ ક્ષેત્રમાં વાતાવરણ અસ્થિર બન્યું છે. વાતાવરણની આ અસ્થિરતા ઘેરા વાદળો રચવા દે છે. અગાઉ મેંગલોરમાં ઉત્તર કોંકણ પટ્ટામાં આવો વરસાદ પડ્યો હતો.