છૂટાછેડા મંજૂર કરતા પહેલા અદાલતે દંપતીના અલગ થવા પાછળનું કારણ શોધવું જરૂરી: સુપ્રીમ

એક ચુકાદામાં સુપ્રીમ કોર્ટે જણાવ્યું હતું કે છૂટાછેડા આપતા પહેલા, દંપતીના અલગ થવા પાછળનું કારણ નક્કી કરવું મહત્વપૂર્ણ છે. સુપ્રીમ કોર્ટે તાજેતરમાં જણાવ્યું હતું કે અદાલતોએ એવું ન માનવું જોઈએ કે લગ્ન અવિશ્વસનીય રીતે તૂટ્યા છે. હકીકતમાં, ઉત્તરાખંડ હાઇકોર્ટે કેસમાં પુરુષને છૂટાછેડા આપ્યા હતા, ત્યારબાદ મહિલાએ સુપ્રીમ કોર્ટનો સંપર્ક કર્યો હતો. સુનાવણી દરમિયાન, સર્વોચ્ચ અદાલતે શોધી કાઢ્યું કે હાઇકોર્ટ લગ્ન વિસર્જન કરતા પહેલા અનેક મુદ્દાઓનું નિરાકરણ કરવામાં નિષ્ફળ ગઈ હતી.

14 નવેમ્બરના રોજ, ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંત (હવે ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ) અને ન્યાયાધીશ જોયમાલા બાગચીની બનેલી બેન્ચે આદેશ જારી કર્યો. બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે લગ્નને બચાવી ન શકાય તેવા નિષ્કર્ષ પર પહોંચતા પહેલા, કોર્ટે પહેલા તપાસ કરવી જોઈએ કે શું એક પક્ષે ઇરાદાપૂર્વક બીજા પક્ષને છોડી દીધો છે. તેણે એમ પણ કહ્યું હતું કે પક્ષો તેમના નિયંત્રણની બહારના સંજોગોને કારણે અલગ રહી રહ્યા છે.

કોર્ટે સૂચવ્યું હતું કે જ્યાં સુધી સ્વૈચ્છિક રીતે અલગ થવાના અથવા સાથે રહેવાનો ઇનકાર કરવાના પુરાવા ન હોય ત્યાં સુધી એવું કહી શકાય નહીં કે લગ્ન અટલ રીતે તૂટી ગયા છે. કોર્ટે જણાવ્યું હતું કે જો પક્ષોને બાળક હોય, તો આ પ્રશ્ન વધુ મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે. બાર એન્ડ બેન્ચે સુપ્રીમ કોર્ટના આદેશને ટાંકીને લખ્યું હતું કે, ઇરાદાપૂર્વક ત્યાગ અથવા સાથે રહેવાનો ઇનકાર અથવા જીવન સાથીની સંભાળ રાખવાનો ઇનકાર કરવાના પુરાવાના અભાવમાં, એવું કહી શકાય નહીં કે લગ્ન અટલ રીતે તૂટી ગયા છે. આ બાળકો પર ખાસ કરીને પ્રતિકૂળ અસર કરી શકે છે. આવા નિષ્કર્ષ પર પહોંચવાથી કોર્ટ પર એક મહત્વપૂર્ણ જવાબદારી આવે છે કે તે સામાજિક પરિસ્થિતિઓ, પક્ષકારોની પૃષ્ઠભૂમિ અને અન્ય પરિબળોને ધ્યાનમાં રાખીને તમામ પુરાવાઓનું કાળજીપૂર્વક વિશ્ર્લેષણ કરે.

2010 માં, પુરુષે છૂટાછેડા માટે અરજી કરી, જેમાં ક્રૂરતાનો દાવો કરવામાં આવ્યો. જોકે, તે પાછળથી પાછી ખેંચી લેવામાં આવી. 2013 માં, બીજી અરજી દાખલ કરવામાં આવી હતી, જેમાં આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો કે તેની પત્નીએ તેને છોડી દીધો હતો. 2018 માં, ટ્રાયલ કોર્ટે અરજી ફગાવી દીધી, જેમાં ત્યાગનો કોઈ પુરાવો મળ્યો ન હતો. 2019 માં, ઉત્તરાખંડ હાઇકોર્ટે ટ્રાયલ કોર્ટના નિર્ણયને ઉથલાવી દીધો અને છૂટાછેડા મંજૂર કર્યા.

સુપ્રીમ કોર્ટે જોયું કે હાઇકોર્ટે પતિના મૌખિક નિવેદનો પર વિચાર કર્યો હતો પરંતુ પત્નીના દાવાઓને અવગણ્યા હતા કે તેણીને બળજબરીથી તેના સાસરિયાના ઘરમાંથી કાઢી મૂકવામાં આવી હતી અને ત્યારબાદ તેણીએ એકલા બાળકને ઉછેર્યો હતો. બેન્ચે નોંધ્યું હતું કે હાઇકોર્ટે કેસ સાથે સીધા સંબંધિત ઘણા કાનૂની પ્રશ્નોને પણ અવગણ્યા હતા. સુપ્રીમ કોર્ટે આ મામલો ફરીથી વિચારણા માટે હાઇકોર્ટમાં મોકલ્યો છે.