સિગારેટ, તમાકુ ઉત્પાદનો પર જીએસટી 28%થી વધારી 40% કરવા વિચારણા
તમાકુના ઉત્પાદનોને પાપનો માલ ગણવામાં આવે છે, જેનો અર્થ છે કે તેના વપરાશને નિરુત્સાહિત કરવા માટે તેના પર ભારે કર લાદવામાં આવે છે.
અહેવાલ મુજબ સરકાર સિગારેટ અને અન્ય તમાકુ ઉત્પાદનો પર ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સ (GST) વધારી શકે છે. એકવાર સરકાર આ ઉત્પાદનો પર વળતર ઉપકર વસૂલવાનું બંધ કરી દે ત્યારે આ ફેરફાર થઈ શકે છે.
હાલમાં, સિગારેટ અને અન્ય તમાકુ ઉત્પાદનો પર અન્ય વિવિધ વસૂલાત સાથે 28%નો GST લાગે છે, જે કુલ કરનો બોજ 53% સુધી લઈ જાય છે. GSTને વધારીને 40% કરવાનો એક વિકલ્પ છે, જે સૌથી વધુ અનુમતિપાત્ર સ્લેબ છે અને તેની ઉપર એક્સાઈઝ ડ્યુટી ઉમેરવાનો છે.
મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય માર્ચ 2026માં વળતર ઉપકર સમાપ્ત થયા પછી તમાકુ ઉત્પાદનોમાંથી કરની આવકમાં ઘટાડો ન થાય તે સુનિશ્ચિત કરવાનો છે. અધિકારીઓએ ઊઝને જણાવ્યું હતું કે સરકાર હાલના સેસને બદલવા માટે નવો સેસ દાખલ કરવા માંગતી નથી. GST કાઉન્સિલ હેઠળની મંત્રીમંડળ આ મુદ્દાની સમીક્ષા કરી રહી છે અને અંતિમ નિર્ણય લેવામાં આવે તે પહેલાં તેની ભલામણો સબમિટ કરે તેવી અપેક્ષા છે.
તમાકુના ઉત્પાદનોને સ્પિન ગુડસ ગણવામાં આવે છે, જેનો અર્થ છે કે તેના વપરાશને નિરુત્સાહિત કરવા માટે તેના પર ભારે કર લાદવામાં આવે છે. ભારતમાં સિગારેટ પરનો વર્તમાન કર 53% છે, જે વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (ઠઇંઘ) દ્વારા ભલામણ કરાયેલા 75% કરતા ઓછો છે. તમાકુ અને તમાકુ ઉત્પાદનોથી કરવેરાની મોટી આવક થાય છે. 2022-23માં, તેઓએ સરકારની કમાણીમાં રૂૂ. 72,788 કરોડનું યોગદાન આપ્યું હતું.
અધિકારીઓએ ઊઝને જણાવ્યું હતું કે મલ્ટીપલ ટેક્સેશન વિકલ્પો પર વિચાર કરવામાં આવી રહ્યો છે. એક વિકલ્પ GST વધારીને 40% કરવાનો છે અને ટેક્સની આવક જાળવવા માટે એક્સાઇઝ ડ્યુટી ઉમેરવાનો છે. અન્ય વિકલ્પ એ છે કે વળતર ઉપકરને આરોગ્ય ઉપકર સાથે બદલવાનો છે.
જોકે કેટલાક રાજ્યો અને કેન્દ્ર સરકાર આ વિચારને સમર્થન આપતા નથી. તમાકુ ઉત્પાદનો પર વળતર ઉપકર હાલમાં 5% છે, તેની લંબાઈ, ફિલ્ટર અને સ્વાદના આધારે 1,000 સિગાર અથવા સિગારેટ દીઠ રૂૂ. 2,076 થી રૂૂ. 4,170 ની વધારાની ચોક્કસ વસૂલાત સાથે.
જીઓએમએ સેસ માળખું બદલવાની ભલામણ કરી છે, જે સૂચવે છે કે તેને વેચાણ મૂલ્યને બદલે ઉત્પાદનની મહત્તમ છૂટક કિંમત (ખછઙ) સાથે જોડવી જોઈએ. આ દરખાસ્તને પછીથી વધુ ચર્ચા માટે ફીટમેન્ટ કમિટી અને દર તર્કસંગતતા પરના જીઓએમને મોકલવામાં આવી હતી.
વળતર ઉપકર પરના જીઓએમને બે સંભવિત ઉકેલોને ધ્યાનમાં રાખીને તમાકુ કરવેરાનું પરીક્ષણ કરવા પણ કહેવામાં આવ્યું હતું. એક સૂચન હાલના ટેક્સ સ્લેબ સાથે સેસને મર્જ કરવાનું હતું. બીજી દરખાસ્ત નવા પ્રકારનો સેસ દાખલ કરવાનો હતો.
સિગારેટ પર GST વધારવો કે નવી એક્સાઇઝ ડ્યુટી લાગુ કરવી તે અંગેનો અંતિમ નિર્ણય GST કાઉન્સિલ દ્વારા મંત્રીમંડળની ભલામણોની સમીક્ષા કર્યા બાદ લેવામાં આવશે.
