કંપનીઓનું બોન્ડ, ટ્રસ્ટ મારફત બે હાથે દાન

• ચૂંટણી બોન્ડ ખરીદનારી મેઘા એન્જિ., સીરમ ઇન્સ્ટિટયુટ જેવી કંપનીઓએ ઇલેકટોરલ ટ્રસ્ટને પણ દાન આપ્યું છે: ટ્રસ્ટોની મોટી રકમ પણ ભાજપને ફાળે

ચૂંટણી બોન્ડ હેઠળ રાજકીય પક્ષોને કોર્પોરેટ ફાળો આપનારાઓની તાજેતરમાં બહાર પાડવામાં આવેલી યાદીની તપાસ કરવામાં આવી રહી છે, જો કે તેમાંના ઘણા વારંવાર દાતાઓ છે, જે ચૂંટણી ટ્રસ્ટ દ્વારા રાજકીય પક્ષોને મોટી રકમ ચૂકવે છે.નવીનતમ ચૂંટણી ટ્રસ્ટ ડેટા બોલે છે. પાંચ ચૂંટણી ટ્રસ્ટોએ રાજકીય પક્ષોને 2022-23માં 366 કરોડ આપ્યા હતા, જેમાં સત્તાધારી ભાજપને ₹259.08 કરોડનો સમાવેશ થાય છે.મેઘા એન્જિનિયરિંગ એન્ડ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર, બીજા ક્રમના સૌથી વધુ ચૂંટણી બોન્ડ આપનાર, પ્રુડન્ટને પણ રૂૂ. 87 કરોડનું દાન આપ્યું, જે ભાજપની તરફેણ કરે છે તે સૌથી ધનિક ચૂંટણી ટ્રસ્ટ છે. બંને ચૂંટણી બોન્ડ અને ઈલેક્ટોરલ ટ્રસ્ટ દાતાઓની યાદીમાં રસી ઉત્પાદક સીરમ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઈન્ડિયા અને ગ્રીનકો એનર્જીનો સમાવેશ થાય છે.

સમય જતાં, ચૂંટણી ટ્રસ્ટને આર્સેલર મિત્તલ, એસ્સેલ માઇનિંગ, વેદાંત, એરટેલ ભારતી, ટોરેન્ટ, વેસ્ટર્ન યુપી પાવર ટ્રાન્સમિશન કંપની અને રિયલ એસ્ટેટ જાયન્ટ નવયુગ તરફથી દાન મળ્યું છે. તાજેતરના વર્ષોમાં કોર્પોરેટ નાણા પણ ભાજપ તરફ વળ્યા છે. રાજકીય પક્ષોના યોગદાન અને વાર્ષિક ઓડિટ અહેવાલો દર્શાવે છે કે ભાજપને વધુ ચૂંટણી બોન્ડ મળે છે.2013 થી, જ્યારે ઇલેક્ટોરલ ટ્રસ્ટ ડેટા નવા પારદર્શિતા માપદંડો હેઠળ ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવ્યો હતો, પરિસ્થિતિ સમાન છે. 2002-03 અને 2012-13 ની વચ્ચે સ્થપાયેલ તમામ ઈલેક્ટોરલ ટ્રસ્ટો પર જાહેર ડેટા ઉપલબ્ધ નથી.
જ્યારે ભાજપે સત્તા સંભાળી ત્યારે 2014ની ચૂંટણી પહેલા કોંગ્રેસ-ભાજપની નાણાકીય અસમાનતા ઓછી થઈ હતી. પરંતુ હવે સ્થિતિ પલટાઇ ગઇ છે.

ટોચના ચૂંટણી ટ્રસ્ટે નાણાકીય વર્ષ 2013માં કોંગ્રેસને ₹36.5 કરોડ અને ભાજપને ₹41.3 કરોડ આપ્યા હતા. એ પછી તફાવત વધતો રહ્યો છે. પ્રુડન્ટ ઈલેક્ટોરલ ટ્રસ્ટે ઋઢ17માં 96% કોર્પોરેટ દાન ભાજપને આપ્યું હતું. ત્યારથી, તેણે તેના કોર્પસના 85% થી વધુ ભાજપને મોકલ્યા છે.પ્રુડન્ટને ભારતી એરટેલ, ડીએલએફ અને ડીસીએમ શ્રીરામ પાસેથી ભંડોળ મળ્યું. સમય જતાં, ટોરેન્ટ પાવર, હીરો મોટોકોર્પ, જીએમઆર, એસઆઈઆઈ અને અન્યો જોડાયા અને કોપર્સનું વિસ્તરણ થતું રહ્યું છે.

ટાટા, જે ચૂંટણી બોન્ડના આંકડામાં દેખાતા નથી, પ્રોગ્રેસિવ ઈલેક્ટોરલ ટ્રસ્ટ દ્વારા રાજકીય પક્ષોને ભંડોળ પૂરું પાડે છે. ઘણાને આઘાત લાગ્યો જ્યારે આ ટ્રસ્ટે 2019ની ચુંટણી પહેલા ભાજપને તેના ₹800 કરોડના પર્સમાંથી ₹356 કરોડની સૌથી મોટી રકમ મોકલી. કોંગ્રેસને રૂૂ. 55 કરોડથી વધુ મળ્યા નથી, જ્યારે અઈંઅઉખઊં અને ઇઉંઉને ₹46 કરોડ અને ₹25 કરોડ મળ્યા હતા.
ઇલેક્ટોરલ ટ્રસ્ટ મિકેનિઝમ એ સુનિશ્ચિત કરે છે કે કોર્પોરેટ દાતાનું નામ મતદાન પેનલને સબમિટ કરવામાં આવેલા યોગદાન અહેવાલો દ્વારા જાહેર કરવામાં આવે અને ચૂંટણી બોન્ડની સરખામણીએ વધુ પારદર્શક જણાય છે.