જયશંકરના આવ્યા પછી હવે પહેલાં સગા પાડોશી રહ્યા નથી!

દેશની આંતરિક સમસ્યાઓ ઉપરાંત, ભારતની બહારની છબી ખાસ કરીને તેના નજીકના પડોશીઓ સાથે ખરાબ થઈ છે. પાકિસ્તાન, અફઘાનિસ્તાન, નેપાળ, શ્રીલંકા, ભૂતાન, માલદીવ્સ અને બાંગ્લાદેશમાંથી જ, ભારતે મૈત્રીપૂર્ણ સંપર્ક ગુમાવ્યો છે, અને તેનું મુખ્ય કારણ યુપીએ પછીની અમારી વિદેશ નીતિ સાથે જોડાયેલી બિગ બ્રધર વલણ હોઈ શકે છે. પીએમ મોદીના વિશ્વાસુ અને વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકર, વિદેશ સચિવ તરીકેના તેમના વિશાળ અને સમૃદ્ધ અનુભવને જોતા, સતત બીજી મુદત માટે વિદેશ મંત્રાલયનો હવાલો સોંપવામાં આવ્યો. જયશંકર, જેઓ વિદેશ નીતિ પર તેમની નિર્વિવાદ નિપુણતા માટે જાણીતા છે,

તેમણે ભારતની અંદર, ખાસ કરીને યુવાનો તરફથી, મુખ્યત્વે ભારતની વિદેશ નીતિની પ્રાથમિકતાઓની નિર્ણાયક અભિવ્યક્તિ અને આંતરરાષ્ટ્રીય મંચ પર દોષરહિત વક્તવ્ય માટે પ્રશંસા મેળવી હતી. જો કે, તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન, ભારતના પાંચ સહયોગી તેમનાથી દૂર થઈ ગયા છે. બાંગ્લાદેશમાં વર્તમાન તણાવપૂર્ણ પરિસ્થિતિએ ભારતને મોટો ફટકો આપ્યો છે. જો આ વલણ ચાલુ રહે છે, તો એવી ચિંતા છે કે બાંગ્લાદેશ ભારત માટે સંભવિત ખતરો બની શકે છે, જેમ કે જનરલ ઝિયા-ઉલ-હકે શાસન સંભાળ્યું ત્યારથી પાકિસ્તાન જેવું જ. ચિંતા કરવાનું એક ગંભીર કારણ છે કે બાંગ્લાદેશ કટ્ટરપંથીઓ, કટ્ટરપંથી તત્વો અને આતંકવાદીઓ માટે આશ્રયસ્થાન બની શકે છે, જે ઉત્તરપૂર્વીય રાજ્યોમાં ઘૂસણખોરીની સમસ્યાઓ તરફ દોરી જાય છે. વિભાજન બાદથી ભારત અને પાકિસ્તાનના સંબંધો વણસેલા છે.

તેવી જ રીતે ટાપુ રાષ્ટ્ર શ્રીલંકા સાથે પણ ભારતના સંબંધો તંગ રહ્યા છે. તાજેતરમાં, માલદીવ સાથેના સંબંધો, જે થોડા મહિના પહેલા સૌહાર્દપૂર્ણ હતા, તે પણ ખટાશ આવ્યા છે. નેપાળ સાથેના સંબંધો પહેલા જેટલા મજબૂત નથી. અફઘાનિસ્તાનમાં તાલિબાનના ઉદયથી તે દેશ સાથેના ભારતના સંબંધો પર વધુ અસર પડી છે. જ્યારે ભારત ભૂટાન સાથે એકદમ સારા સંબંધો જાળવે છે, ત્યારે તે એક પછી એક તેના સાથીદારોને ગુમાવી રહ્યું હોય તેવું લાગે છે. વધુ ચિંતાની વાત એ છે કે આ રાષ્ટ્રો હવે ચીનની નજીક વધી રહ્યા છે. આગામી દિવસોમાં જે ઘટનાઓ સામે આવશે તે નિર્ણાયક બની રહેશે. ગંભીર પ્રશ્ન એ છે કે જો આ દેશો ચીન સાથે મળીને ભારત પર હુમલો કરશે તો શું થશે. વિદેશ મંત્રી તરીકે, એસ. જયશંકરે પડોશી દેશો સાથે સકારાત્મક સંબંધો જાળવવા માટે સંઘર્ષ કર્યો છે, જેના કારણે ભારત અન્ય રાષ્ટ્રો પાસેથી અપેક્ષા રાખી શકે તેવા સહકારના સ્તર અંગે શંકા પેદા કરે છે.