શાંતિની આશાથી બ્રહ્મોસની ભાષા : ભારત-પાક સંબંધોમાં બદલાવ

અખંડ ભારતના ભાગલાથી પાડોશી દેશ સાથે સંબંધો કયારેય સામાન્ય રહયા નથી, પણ પહેલગામ હુમલા પછી પોઇન્ટ ઓફ નો રિટર્ન કક્ષાએ

શાંતિની આશાથી બ્રહ્મોસની ભાષા સુધી નવા ભારતના પાકિસ્તાન નીતિમાં આમૂલ પરિવર્તનને પ્રતિબિંબિત કરે છે. આ પરિવર્તન મક્કમ, દૃઢનિશ્ચયી, ઐતિહાસિક છે અને બદલો લેવા માટે તૈયાર દેખાય છે. આ ફેરફાર સાથે, ભારતે દક્ષિણ એશિયામાં તેની મજબૂત વિદેશ અને સંરક્ષણ નીતિની મજબૂત શરૂૂઆત કરી છે. આ પરિવર્તન દુશ્મન માટે સ્પષ્ટ સંદેશ છે: જો ત્યાંથી ગોળી ચલાવવામાં આવશે, તો અહીંથી પણ ગોળી ચલાવવામાં આવશે.

જમ્મુ અને કાશ્મીરના પહેલગામમાં 26 નિર્દોષ પ્રવાસીઓની હત્યા ભારત-પાકિસ્તાન સંબંધોના ઇતિહાસમાં એક એવો વળાંક હતો જ્યાંથી પરિસ્થિતિ બદલાઈ ગઈ. આતંકવાદીઓના આ કૃત્યથી ભારત આઘાત પામ્યું. જ્યારે આ ઘટનાનું પાકિસ્તાન કનેક્શન પ્રકાશમાં આવ્યું, ત્યારે લોકો ગુસ્સે ભરાયા. 2019 માં પુલવામામાં થયેલા આતંકવાદી હુમલા પછી, છેલ્લા 5 વર્ષમાં ભારત-પાકિસ્તાન સંબંધોમાં થોડો સુધારો થયો છે. જમ્મુ-કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 હટાવ્યા બાદ અહીંની ખીણો પ્રવાસીઓથી ભરચક બની રહી હતી. એટલા માટે 22 એપ્રિલે પહેલગામમાં આતંકવાદીઓએ પ્રવાસીઓને તેમના ધર્મ વિશે પૂછ્યા પછી તેમની હત્યા કરી દીધી.વાસ્તવમા ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેના સંબંધો 1947 થી ખરાબ હતા.

પરંતુ આ સંબંધોને પાટા પર લાવવા માટે સમયાંતરે પ્રયાસો કરવામાં આવ્યા હતા. અમન કી આશા આવી જ એક પહેલ હતી. તેનો ઉદ્દેશ્ય બંને દેશો વચ્ચે સાંસ્કૃતિક અને રાજદ્વારી સંબંધો સુધારવા, લોકો વચ્ચે સંપર્ક વધારવા અને શાંતિ સ્થાપિત કરવાનો હતો.આ સમયગાળો ભારતની પાકિસ્તાન સાથે વાતચીત, વેપાર અને સાંસ્કૃતિક આદાનપ્રદાન દ્વારા તણાવ ઘટાડવાની નીતિનો એક ભાગ હતો. 1990 અને 2000ના દાયકામાં ભારતે ઘણી વખત શાંતિ વાટાઘાટો શરૂૂ કરી હતી, જેમ કે 1999માં પીએમ વાજપેયીની લાહોર બસ યાત્રા અને 2001માં આગ્રા સમિટ.જોકે, આ સમયગાળા દરમિયાન પણ, પાકિસ્તાન પોતાના વલણ પર અડગ રહ્યું અને ભારતને નુકસાન પહોંચાડવાના પોતાના નાપાક પ્રયાસો ચાલુ રાખ્યા.

આ જ કારણ છે કે 1999માં કારગિલ યુદ્ધ, 2001માં ભારતીય સંસદ પર હુમલો અને 2008માં મુંબઈ હુમલાએ ભારતના શાંતિપૂર્ણ અભિગમ પર પ્રશ્નો ઉભા કર્યા. આમ છતાં, ભારતે શાંતિની શક્યતાઓ જાળવી રાખવાનો પ્રયાસ કર્યો.પરંતુ ઈંજઈં ની આતંકવાદી યુક્તિઓ અને લશ્કર-એ-તૈયબા અને જૈશ-એ-મોહમ્મદની પ્રવૃત્તિઓએ ભારતની અપેક્ષાઓ પર પાણી ફેરવી દીધું. ભારતમાં એવી ધારણા મજબૂત થઈ કે પાકિસ્તાનની સરકાર અને સૈન્ય શાંતિ મંત્રણાનો ઉપયોગ ફક્ત દેખાડા માટે કરે છે જ્યારે સરહદ પાર આતંકવાદને પ્રોત્સાહન આપે છે.

પહેલગામ હુમલો: નીતિઓમાં પરિવર્તન માટે વળાંક
આ સંજોગોમાં, 22 એપ્રિલ 2025 ના રોજ પહેલગામમાં થયેલો આતંકવાદી હુમલો એક વળાંક સાબિત થયો. આ હુમલાનો સમય મહત્વપૂર્ણ હતો, કારણ કે આ ઘટના ત્યારે બની હતી જ્યારે પીએમ મોદી સાઉદી અરેબિયાની મુલાકાતે હતા. જ્યારે અમેરિકાના ઉપરાષ્ટ્રપતિ જેડી વાન્સ ભારતની મુલાકાતે હતા. આ હુમલા બાદ, સાઉદી અરેબિયાનો પ્રવાસ રદ કરીને સ્વદેશ પરત ફરેલા પીએમ મોદીએ કહ્યું કે જેમણે આ ઘૃણાસ્પદ કૃત્ય કર્યું છે તેમને કચડી નાખવામાં આવશે.