વિશ્ર્વનું 11 ટકા સોનું ભારતની ‘લક્ષ્મીઓ’ના ભંડારમાં

આખા અમેરિકા, જર્મની, ઇટાલી, ફ્રાન્સ, રશિયા, IMFના ગોલ્ડ રિઝર્વ કરતાં ભારતીયોના ઘરમાં મોટો જથ્થો!

ભારતમાં લાંબા સમયથી સોનું એ સંપત્તિ, પરંપરા અને સાંસ્કૃતિક મહત્વનું પ્રતીક છે, ખાસ કરીને સ્ત્રીઓમાં, જેઓ સોનાના દાગીના સાથે ઊંડો સંબંધ ધરાવે છે. તે ભારતીય ઉજવણીઓમાં, ખાસ કરીને લગ્નોમાં કેન્દ્રિય સ્થાન ધરાવે છે, જ્યાં સોનું ઉત્સવોનો આવશ્યક ભાગ છે. અટપટી બ્રાઇડલ જ્વેલરી હોય કે સાદી સોનાની લગડીઓ, કોઈપણ ભારતીય લગ્ન સોનાની ભેટ વિના પૂર્ણ થતા નથી. સોના પ્રત્યેની આ સાંસ્કૃતિક લાગણીને કારણે ભારતીય મહિલાઓએ તેનો નોંધપાત્ર જથ્થો એકઠો કર્યો છે, જે ઘણી વખત પેઢીઓથી પસાર થાય છે. પરિણામે, ભારત સોનાની માલિકીમાં, ખાસ કરીને ઘરેલુ સોનામાં વૈશ્વિક અગ્રણી બની ગયું છે. વર્લ્ડ ગોલ્ડ કાઉન્સિલ અનુસાર, ભારતીય મહિલાઓ સામૂહિક રીતે લગભગ 24,000 ટન સોનું ધરાવે છે, જે દાગીનાના સ્વરૂૂપમાં વિશ્વના કુલ સોનાના ભંડારમાં લગભગ 11% હિસ્સો ધરાવે છે.

ભારતીય મહિલાઓની માલિકીના સોનાનું પ્રમાણ નોંધપાત્ર છે. વાસ્તવમાં, ભારતીય મહિલાઓની માલિકીનું કુલ સોનું ટોચના પાંચ દેશોના સંયુક્ત સોનાના ભંડાર કરતાં વધુ છે. સરખામણી માટે, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ પાસે 8,000 ટન સોનું, જર્મની પાસે 3,300 ટન, ઇટાલી પાસે 2,450 ટન, ફ્રાન્સ 2,400 ટન અને રશિયા પાસે 1,900 ટન સોનું છે. જો આ રાષ્ટ્રોના સંયુક્ત ભંડારને ધ્યાનમાં લેવામાં આવે તો પણ તેઓ ભારતમાં મહિલાઓની માલિકીના સોનાથી ઓછા પડે છે. ઓક્સફર્ડ ગોલ્ડ ગ્રૂપના એક અહેવાલ મુજબ, ભારતીય પરિવારો વિશ્વના કુલ 11% સોનું ધરાવે છે - જે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ, ઇન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડ (ઈંખઋ), સ્વિટ્ઝર્લેન્ડ અને જર્મનીના સંયુક્ત અનામત કરતાં વધુ છે.
દક્ષિણ ભારતમાં મહિલાઓ સોનાની માલિકીની દ્રષ્ટિએ ખાસ કરીને નોંધપાત્ર છે. દક્ષિણ પ્રદેશમાં ભારતના કુલ સોનાનો 40% હિસ્સો છે, જેમાં એકલા તમિલનાડુનો હિસ્સો 28% છે. વર્લ્ડ ગોલ્ડ કાઉન્સિલના 2020-21ના અભ્યાસમાં દર્શાવવામાં આવ્યું છે કે ભારતીય પરિવારો પાસે 21,000 થી 23,000 ટન સોનું છે. 2023 સુધીમાં, આ આંકડો વધીને આશરે 24,000 થી 25,000 ટન અથવા 25 મિલિયન કિલોગ્રામ સોનું - જે દેશની સંપત્તિના મોટા ભાગનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. આ ગોલ્ડ રિઝર્વ ભારતના અર્થતંત્રને ટેકો આપવામાં પણ ભૂમિકા ભજવે છે, જે દેશના જીડીપીના 40%ને આવરી લે છે.

ભારતના આવકવેરા કાયદા અનુસાર, પરિણીત મહિલાઓને 500 ગ્રામ સુધી સોનું રાખવાની છૂટ છે, જ્યારે અવિવાહિત મહિલાઓને 250 ગ્રામની મર્યાદાની મંજૂરી છે. તેની સરખામણીમાં, પુરૂૂષો માત્ર 100 ગ્રામ સોનું રાખવા માટે પ્રતિબંધિત છે. આ ભારતીય સંસ્કૃતિમાં સોનું ભજવે છે તે મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા અને સંપત્તિના પ્રતીક અને ભવિષ્ય માટે સુરક્ષા બંને તરીકે સોનાની મહિલાઓની માલિકી પર મૂકવામાં આવેલ નોંધપાત્ર મૂલ્યને પ્રતિબિંબિત કરે છે.