ગુજરાત સહિતના રાજ્યોમાં સ્થા.સ્વરાજ્યની ચૂંટણીઓ અટકશે?

27% OBC અનામત લાગુ કરાતા કુલ અનામત 50%થી વધશે તો સુપ્રીમનો ચૂંટણી અટકાવવાનો સ્પષ્ટ સંદેશ; આવતીકાલે વધુ સુનાવણી

સુપ્રીમ કોર્ટે ગઇકાલે મહારાષ્ટ્ર સરકારને ચેતવણી આપી હતી કે રાજ્યમાં બાકી રહેલી સ્થાનિક સ્વરાજ્યની ચૂંટણીઓમાં 50 ટકા અનામત મર્યાદા ઓળંગવી ન જોઈએ, જો અનામત દર આ મર્યાદાથી વધુ થાય તો ચૂંટણી મુલતવી રાખવાની ચેતવણી આપી હતી. આ અરજી પર બુધવારે ફરી સુનાવણી થશે, તેથી રાજ્યમાં મ્યુનિસિપલ ચૂંટણીઓ તપાસ હેઠળ આવી ગઈ છે. આવી પરિસ્થિતિ ગુજરાતમાં પણ સર્જાઇ શકે છે.

મહારાષ્ટ્ર સરકારે રાજ્યમાં સ્થાનિક સ્વરાજ્યની ચૂંટણીઓમાં અન્ય પછાત વર્ગો માટે કુલ 27 ટકા અનામત લાગુ કરવાનો નિર્ણય લીધો. આનાથી સુપ્રીમ કોર્ટનું ધ્યાન એ હકીકત તરફ દોરવામાં આવ્યું કે ઘણી નગરપાલિકાઓમાં 50 ટકા અનામત મર્યાદા ઓળંગાઈ રહી છે. રાજ્યમાં સ્થાનિક સ્વરાજ્યની ચૂંટણીઓમાં OBC અનામત અંગે વિકાસ ગવળી દ્વારા દાખલ કરાયેલી અરજીની સુનાવણી ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંત અને જયમાલા બાગચીની બેન્ચ સમક્ષ થઈ હતી. તે સમયે, સુપ્રીમ કોર્ટે રાજ્ય સરકાર દ્વારા તેના આદેશનું ખોટું અર્થઘટન કરીને અને તેનું અનુકૂળ અર્થઘટન કરીને 50 ટકાથી વધુ અનામત લાગુ કરવાની કાર્યવાહી પર ભારે રોષ વ્યક્ત કર્યો હતો. જો અનામત મર્યાદા ઓળંગાઈ જશે તો ચૂંટણી મુલતવી રાખવાની ચેતવણી આપવામાં આવી હતી. ઉપરાંત, બુધવારે આ મામલાની તાકીદે સુનાવણી કરવામાં આવશે. આ સુનાવણી સ્થાનિક સંસ્થાઓની ચૂંટણીઓનું ભાવિ નક્કી કરશે.

સુપ્રીમ કોર્ટમાં મે મહિનામાં યોજાયેલી સુનાવણીમાં, OBC અનામત અંગે બાંઠિયા કમિશનનો અહેવાલ દાખલ કરવામાં આવ્યો તે પહેલાંની પરિસ્થિતિ મુજબ ચૂંટણીઓ યોજવાનું સૂચન કરવામાં આવ્યું હતું. બાંઠિયા કમિશન દ્વારા 2022 માં રજૂ કરાયેલા અહેવાલ મુજબ, સામાન્ય રીતે OBC સમુદાય માટે 27 ટકા અનામત લાગુ કરવામાં આવી છે. આના પર, ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંતે કહ્યું કે બાંઠિયા કમિશનનો અહેવાલ એક ન્યાયિક દસ્તાવેજ છે. તેના પર હજુ સુધી સુનાવણી થઈ નથી. પછી તેમણે પૂછ્યું કે મહારાષ્ટ્ર સરકારે તે મુજબ અનામત કેવી રીતે લાગુ કરી.

અરજદારે ધ્યાન દોર્યું કે બાંઠિયા કમિશનના અહેવાલ મુજબ અનામત લાગુ કરવાના કારણે કેટલીક નગરપાલિકાઓમાં 70 ટકાથી વધુ અનામત લાગુ કરવામાં આવી હતી. આના પર, બેન્ચે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે સુપ્રીમ કોર્ટે ક્યારેય 50 ટકાની મર્યાદા કરતાં વધુ અનામત લાગુ કરવાનો આદેશ આપ્યો નથી. આદેશમાં સ્પષ્ટપણે કહેવામાં આવ્યું હતું કે બાંઠિયા કમિશનના અહેવાલ પહેલાંની પરિસ્થિતિ જાળવી રાખવી જોઈએ. આનો અર્થ એ નથી કે સામાન્ય રીતે OBC સમુદાય માટે 27 ટકા અનામત લાગુ કરવી, ન્યાયાધીશે કહ્યું.

અધિકારીઓ સામે કાર્યવાહીના સંકેતો બેન્ચે સુપ્રીમ કોર્ટના ચુકાદાનું અનુકૂળ અર્થઘટન કરનારા અધિકારીઓ સામે કાર્યવાહી કરવાનો પણ સંકેત આપ્યો. અરજદારો તરફથી હાજર રહેલા વરિષ્ઠ વકીલો વિકાસ સિંહ અને નરેન્દ્ર હુડ્ડાએ કોર્ટને ધ્યાન દોર્યું કે 40 ટકાથી વધુ સ્થાનિક સંસ્થાઓમાં 50 ટકા અનામત મર્યાદા ઓળંગી ગઈ છે અને કેટલીક જગ્યાએ 70 થી 90 ટકા અનામત આપવામાં આવી છે. બેન્ચે મહારાષ્ટ્ર સરકાર તરફથી હાજર રહેલા એટર્ની જનરલ તુષાર મહેતાને પૂછ્યું કે 50 ટકા અનામત મર્યાદા કેવી રીતે ઓળંગી ગઈ. મહેતાએ જવાબ આપ્યો કે ચૂંટણી પ્રક્રિયા વહેલી પૂર્ણ કરવાના આદેશને લાગુ કરવામાં ઉતાવળ હતી.