ઈન્કમટેક્ષ રિટર્ન ભરવાની સમય મર્યાદા એક મહિનો વધારવા હાઈકોર્ટનો હુકમ

એક મહત્વપૂર્ણ ચુકાદામાં, ગુજરાત હાઈકોર્ટે સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ ડાયરેક્ટ ટેક્સીસ (CBDT) ને ઓડિટ કેસ માટે આવકવેરા રિટર્ન (ITR) ની નિયત તારીખ લંબાવવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે અને પુષ્ટિ આપી કે આવકવેરા કાયદા, 1961 હેઠળ ટેક્સ ઓડિટ રિપોર્ટ અને ITR ફાઇલ કરવા વચ્ચે એક મહિનાનો વૈધાનિક તફાવત જાળવવો આવશ્યક છે.

આ મામલો ત્યારે ઉભો થયો જ્યારે CBDT એ તાજેતરના એક જાહેરનામા દ્વારા આવકવેરા કાયદાની કલમ 44AB હેઠળ ઓડિટ રિપોર્ટ ફાઇલ કરવાની નિયત તારીખ 31 ઓક્ટોબર 2025 સુધી લંબાવી. જોકે, ડાયરેક્ટ ટેક્સ બોર્ડે કલમ 139(1) હેઠળ ITR ફાઇલ કરવાની અંતિમ તારીખ માટે અનુરૂૂપ વિસ્તરણ જારી કર્યું ન હતું, જે ઓડિટને આધીન કરદાતાઓ માટે 31 ઓક્ટોબર 2025 સુધી ચાલુ રહે છે.

આ અસંગતતાએ ન્યાયાધીશ ભાર્ગવ કારિયાના નેતૃત્વ હેઠળ ગુજરાત હાઈકોર્ટ સમક્ષ કાનૂની પડકાર ઉભો કર્યો, જ્યાં આવકવેરા બાર એસોસિએશને દલીલ કરી હતી કે ITR નિયત તારીખમાં સમાંતર ફેરફાર કર્યા વિના ઓડિટ રિપોર્ટની સમયમર્યાદામાં આટલો એકપક્ષીય વધારો, કલમ 44AB ના સમજૂતી (ii) પાછળના કાયદાકીય ઉદ્દેશ્યનો વિરોધાભાસ કરે છે.

અરજદારોના વકીલે દલીલ કરી હતી કે કલમ 44AB ના સમજૂતી (શશ) સ્પષ્ટપણે સ્થાપિત કરે છે કે ઓડિટ રિપોર્ટ ફાઇલ કરવા માટેની નિર્દિષ્ટ તારીખ ITR નિયત તારીખથી એક મહિના પહેલા હોવી જોઈએ. તેથી, એકવાર CBDTએ ઓડિટ રિપોર્ટની સમયમર્યાદા 31 ઓક્ટોબર 2025 સુધી લંબાવી દીધી, પછી ઓડિટ કેસ માટે ITR ફાઇલ કરવાની તારીખ આપમેળે 30 નવેમ્બર 2025 સુધી બદલાઈ જવી જોઈએ.