અમદાવાદમાં ભૂકંપનું જોખમ વધ્યું, નવા વર્ષથી બાંધકામના નિયમો બદલાશે

ભૂકંપ ઝોનિંગમાં સુધારો થતા અમદાવાદ ઝોન-4માં મૂકાયું, મે-2026થી ઇમારતોની ડિઝાઇનમાં ફેરફાર કરવા પડશે

"રિયલ એસ્ટેટ ક્ષેત્રને સૌથી વધુ અસર થશે, મિલકતોના ભાવ 20થી 25 ટકા વધી જવાની શકયતા”

ગુજરાતની આર્થિક રાજધાની ગણાતા અને ધીરેધીરે દેશના આર્થિક કેપિટલ બની રહેલા અમદાવાદનો ભુકંપના જોખમી ઝોનમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે અને તેના કારણે આગામી વર્ષથી બાંધકામના નિયમોમાં મોટા ફેરફારો કરવામાં આવનાર છે. અમદાવાદને ભુકંપના ઉચ્ચ જોખમની યાદીમાં મુકવામાં આવતા બાંધકામના ખર્ચમાં 20થી 25 ટકાનો વધારો થવાની અને મિલકતોની કિંમતોમાં પણ વધારો થવાની શકયતા છે.

ભારત સરકારના બ્યુરો ઓફ ઇન્ડિયન સ્ટાન્ડર્ડ્સ (BIS) એ તાજેતરમાં દેશભરમાં રાજ્યોના ભૂકંપ ઝોનિંગમાં નોંધપાત્ર સુધારો જાહેર કર્યો છે, જેમાં અમદાવાદને ઉચ્ચ ભૂકંપ જોખમ શ્રેણીમાં મૂકવામાં આવ્યું છે. શહેરના ભૂકંપ ઝોનને ઝોન III થી ઝોન IV માં અપગ્રેડ કરવામાં આવ્યો છે, જે મે 2026 પછી મંજૂર કરાયેલી તમામ નવી ઇમારતોની માળખાકીય ડિઝાઇનને અસર કરશે.

ટોચના સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, નવા વર્ગીકરણ 3 મે, 2026 થી અમલમાં આવશે. માળખાકીય ઇજનેરોએ મજબૂત ભૂકંપ બળનો સામનો કરવા માટે ઇમારતો ડિઝાઇન કરવાની જરૂૂર પડશે, જેના કારણે સામગ્રીનો ઉપયોગ વધશે. ઉદ્યોગ નિષ્ણાતો આગાહી કરે છે કે આના પરિણામે અમદાવાદમાં નવી મિલકતોની કિંમતોમાં 20 થી 25% વધારો થશે.

શહેરી વિકાસ વિભાગના નિષ્ણાતોએ અમદાવાદને "ભૂકંપ પ્રત્યે સંવેદનશીલ" તરીકે લેબલ કર્યું છે. 2001માં શહેરમાં વિનાશક ભૂકંપ આવ્યો હતો, જેના પરિણામે 900 થી વધુ લોકો માર્યા ગયા હતા અને અનેક ઇમારતો ધરાશાયી થઈ હતી.

અધિકારીઓ સૂચવે છે કે આ ભૂકંપ ઝોન સંક્રમણ સમગ્ર રિયલ એસ્ટેટ ક્ષેત્રના બાંધકામ આયોજન અને પ્રોજેક્ટ ખર્ચને નોંધપાત્ર રીતે પ્રભાવિત કરશે. અમદાવાદ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન (અખઈ) ના એક અધિકારીએ નામ ન આપવાની શરતે જણાવ્યું હતું કે, ‘અખઈ નવી ઇમારતો માટે બાંધકામ યોજનાઓને મંજૂરી આપે છે, અને આ યોજનાઓ BIS દ્વારા જાહેર કરાયેલ ભૂકંપ ઝોન અનુસાર તૈયાર કરવામાં આવે છે. હાલમાં, ડિઝાઇન ઝોન III પર આધારિત છે. જોકે, નવેમ્બર 2025 માં BIS દ્વારા ભૂકંપ ઝોનમાં સુધારો કર્યા પછી, અમદાવાદને ઝોન ઈંટમાં મૂકવામાં આવ્યું હતું. આ નવી ઇમારતોના માળખાકીય ડિઝાઇન પર સીધી અસર કરશે.”
અધિકારીએ વધુમાં સમજાવ્યું કે નવી ઇમારતોના પાયા, થાંભલા અને અન્ય સહાયક તત્વોને હવે મજબૂત સ્પષ્ટીકરણોની જરૂૂર પડશે. "મજબૂત ડિઝાઇન માટે વધુ બાંધકામ સામગ્રીની જરૂૂર પડશે. જેમ જેમ સામગ્રીનો વપરાશ વધશે, નવી ઇમારતોનો એકંદર પ્રોજેક્ટ ખર્ચ પણ વધશે, તેમ" અમદાવાદ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનના અધિકારીએ જણાવ્યું.

એક વરિષ્ઠ માળખાકીય ઇજનેરે જણાવ્યું કે ફેરફારો પાયાના સ્તરથી ઉપરની તરફ માળખાકીય ડિઝાઇનને અસર કરશે. "અમદાવાદ હવે સિસ્મિક ઝોન IV માં ખસેડવામાં આવ્યો છે, તેથી આગામી તમામ પ્રોજેક્ટ્સની માળખાકીય ડિઝાઇનમાં સુધારો કરવાની જરૂૂર પડશે. વધુ મજબૂતીકરણ અને મજબૂત ઘટકોની જરૂૂર પડશે. આ પ્રોજેક્ટ ખર્ચને સીધી અસર કરશે જેના પરિણામે બાંધકામ ખર્ચમાં 20% થી 25% નો વધારો થશે," તેમણે જણાવ્યું.

શહેરી વિકાસ વિભાગના નિષ્ણાતોએ ભાર મૂક્યો કે ઈંજ 1893, ભૂકંપ-પ્રતિરોધક ડિઝાઇન ઓફ સ્ટ્રક્ચર્સ માટે માપદંડ શીર્ષક ધરાવતું મુખ્ય ભારતીય ધોરણ, આ સુધારાનો આધાર બનાવે છે. આ ધોરણ ઇમારતો અને અન્ય માળખાં ભૂકંપ બળોનો સુરક્ષિત રીતે સામનો કરી શકે તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે જરૂૂરી ન્યૂનતમ ડિઝાઇન લોડ અને એન્જિનિયરિંગ પ્રક્રિયાઓની રૂૂપરેખા આપે છે.

BIS દ્વારા અમલીકરણ તારીખની ઔપચારિક સૂચના સાથે, અમદાવાદના બાંધકામ ક્ષેત્ર પાસે હવે પરિવર્તન માટે તૈયારી કરવા માટે એક વર્ષથી ઓછો સમય છે. વિકાસકર્તાઓ, માળખાકીય ઇજનેરો અને મ્યુનિસિપલ સત્તાવાળાઓ સંક્રમણ પહેલા ઝોન IV ની જરૂૂરિયાતો સાથે નવા પ્રસ્તાવોને ગોઠવવાનું શરૂૂ કરે તેવી અપેક્ષા છે, સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું.