બજેટ પહેલાં સરકારને રાહત, બે માસમાં રાજકોષિય ખાધ કુલ અંદાજના માત્ર 3 ટકા

બજેટ 2024 પહેલા દેશની અર્થવ્યવસ્થાને લઈને સતત સારા સમાચાર આવી રહ્યા છે. જ્યાં વિદેશી રેટિંગ એજન્સીઓ દેશના જીડીપી અંદાજમાં વધારો કરી રહી છે. બીજી તરફ કેટલીક એજન્સીઓએ પણ રેટિંગ વધાર્યું છે. શુક્રવારે વધુ એક સારા સમાચાર સામે આવ્યા છે. જેના કારણે દેશની ગઠબંધન સરકારને પણ રાહતનો શ્વાસ મળી શકે છે.

હકીકતમાં, નાણાકીય વર્ષના પ્રથમ બે મહિનામાં દેશની રાજકોષીય ખાધ કુલ અંદાજના માત્ર 3 ટકા જ જોવા મળી છે, જે મોટી રાહતના સમાચાર છે. લોકસભા ચૂંટણી દરમિયાન આદર્શ આચારસંહિતા લાગુ થવાને કારણે સરકારી ખર્ચ ઘણો ઓછો રહ્યો છે. જેના કારણે રાજકોષીય ખાધમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે.

રાજકોષીય ખાધ, સરકારના ખર્ચ અને કમાણી વચ્ચેનો તફાવત, ગયા નાણાકીય વર્ષના પ્રથમ બે મહિનામાં 2023-24ના બજેટ અંદાજના 11.8 ટકા હતો. વર્તમાન નાણાકીય વર્ષ (2024-25) માટે સરકારનો અંદાજ છે કે રાજકોષીય ખાધ રૂ. 16,85,494 કરોડ એટલે કે કુલ સ્થાનિક ઉત્પાદન (ૠઉઙ)ના 5.1 ટકા રહેશે. કંટ્રોલર જનરલ ઓફ એકાઉન્ટ્સ (ઈૠઅ) દ્વારા જારી કરાયેલા ડેટા અનુસાર, એપ્રિલ-મે 2024ના સમયગાળામાં કેન્દ્ર સરકારની રાજકોષીય ખાધ રૂ. 50,615 કરોડ હતી, એટલે કે નાણાકીય વર્ષ 2024-25ના કુલ બજેટ અંદાજના 3 ટકા. ગયા નાણાકીય વર્ષના સમાન સમયગાળામાં, તે બજેટ અંદાજના 11.8 ટકા હતું. સમીક્ષા હેઠળના સમયગાળા દરમિયાન ચોખ્ખી કર આવક રૂ. 3.19 લાખ કરોડ હતી એટલે કે નાણાકીય વર્ષ 2024-25ના બજેટ અંદાજના 12.3 ટકા. નાણાકીય વર્ષ 2023-24ના સમાન સમયગાળામાં તે 11.9 ટકા હતો. મે 2024 ના અંતમાં સરકારનો કુલ ખર્ચ 6.23 લાખ કરોડ રૂૂપિયા હતો એટલે કે વર્તમાન નાણાકીય વર્ષના બજેટ અંદાજના 13.1 ટકા. એક વર્ષ અગાઉના સમયગાળામાં તે ઇઊ ના 13.9 ટકા હતો. ઓછા સરકારી ખર્ચનું કારણ એ છે કે ચૂંટણી દરમિયાન આચારસંહિતા લાગુ હોય ત્યારે સરકાર નવા પ્રોજેક્ટ પર ખર્ચ કરવાનું ટાળે છે.